بازشناسي مفهوم ارزش در رابطه انسان و محيط در فضاهاي باز سكونتي در معماري سنتي ايران

تعامل انسان و محيط را مي‌توان واجد مفاهيمي اعتباري دانست كه بنا بر ماهيتي ساختاري مستمراً در فرايند شكل‌گيري مكان، بر بستري فرهنگي طبيعي بازتوليد مي‌گردند. مفهوم ارزش اساسي‌ترين شكل اين مفاهيم اعتباري است و فضاي باز سكونتي هم به جهت استقرار كوچك‌ترين واحد اجتماعي كه ارتباطي بي‌واسطه با پديده‌هاي طبيعي را فراهم مي‌آورد، عرصه‌اي مناسب براي ارزيابي اين مفاهيم به‌عنوان بخشي از نظام شناخت مفهومي و مداخله انسان در محيط پيرامون است. ازاين‌رو در اين پژوهش باهدف ارائه يك مدل مفهومي از نظام ارزش‌ها، اين پرسش مطرح گرديده كه شكل‌گيري، كاركرد و ظهور ارزش‌ها در فضاهاي باز سكونتي در معماري سنتي ايران چگونه قابل تبيين است. جهت پاسخ به اين پرسش ضمن ارائه خوانشي كاربردي از مفهوم ارزش و بر پايه نظريه اعتبارات، ساختاري مدور بر مبناي ارتباط انسان با اركان اصلي محيط پيشنهاد شد كه از دو مؤلفه محتوي و اهميت نسبي ارزش‌ها تشكيل‌شده است. اين نظام مدور در 10 گونه فضاي باز سكونتي در معماري سنتي ايران استخراج و مقايسه شده است كه نشان مي‌دهد علي‌رغم شباهت بسيار در محتوي ارزش‌ها، نظام ارزش‌ها بر اساس شرايط محيطي داراي تفاوت‌هايي در اين ‌گونه ها است و بنابراين نمي‌توان نظام ارزش‌ها را موضوعي مجرد و ذهني در نظر گرفت.