نقد مسئله حدوث قرآن از ديدگاه قاضي سعيد قمي با توجه به مباني ملاصدرا

مسئله حدوث يا قِدَم قرآن از قديمي‌ترين مباحث كلامي و الهياتي است كه سبب بروز اختلافات فراوان اعتقادي و سياسي در جهان اسلام شد. اشاعره، قديم بودن و معتزله حدوث قرآن را معتقد گشتند. در ميان متفكران شيعي، قاضي سعيد قمي با تفسير و تحليل احاديث منقول از امامان معصوم (ع) در اين زمينه، قديم يا خالق بودن قرآن را نادرست مي‌داند و لذا مانند معتزله قائل به حدوث آن مي‌شود، با اين تفاوت كه اطلاق لفظ «مخلوق» را به قرآن به دليل تبادر معناي «مكذوب» از آن و عدم ورود اطلاق شرعي صحيح نمي‌داند. با توجه به مباني ملاصدرا، قديم بودن قرآن و صفت كلام مستلزم تعدد قدما و شريك داشتن خداوند و حادث دانستن آن به ممكن بودن موصوف و نيازمندي او به صفت حادث خويش است. از اين جهت، كلام صفت الهي است كه مانند صفات ديگر عينيت مصداقي و تفاوت مفهومي با ذات دارد.