اثر حفاظتي عصاره‌هاي رزماري و سالويا بر استرس اكسيداتيو ناشي از سموم كلرپيريفوس و دلتامترين در سرم خون موش‌هاي صحرايي

Mitigating Effects of Rosemary and Salvia Officinalis Extracts on Oxidative Stress Induced by Chlorpyrifos and Deltamethrin in Serum Lipids of Wistar Rats

مقدمه: كلرپيريفوس (CPF: Chlorpyrifos) و دلتامترين (DEL: Deltametrin) به ترتيب حشره‌كش‌هاي ارگانو‌فسفره و پيروتيروئيد هستند كه مي‌توانند موجب توليد گونه‌هاي اكسيژن فعال و استرس اكسيداتيو شوند. از سوي ديگر، عصاره گياهان رزماري و سالويا حاوي مواد آنتي‌اكسيداني هستند كه نقش محافظت‌كننده را در برابر راديكال‌هاي آزاد ايفا مي‌كنند. در اين ارتباط‌، مطالعه حاضر با هدف بررسي كاهش آسيب اكسيداتيو ناشي از مواجهه با سموم كلرپيريفوس و دلتامترين در پي مصرف عصاره رزماري و سالويا به دليل خاصيت آنتي‌اكسيداني اين گياهان انجام شد. روش‌‌ها: در اين مطالعه از 54 موش صحرايي نر بالغ نژاد ويستار با حدود وزني 220-200 گرم استفاده شد. به منظور انجام آزمايش، حيوانات به طور تصادفي در نه گروه (هر گروه شش موش) جاي گرفتند. پس از 30 روز مواجهه، موش‌‌‌ها وزن و كشته شدند و نمونه‌هاي سرم براي بررسي و مشاهده تغييرات مالون‌دي‌آلدهيد و گلوتاتيون پراكسيداز مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌ها: نتايج آزمون‌هاي آماري نشان دادند كه كلرپيريفوس و دلتامترين باعث تغيير چشمگير ميزان فعاليت گلوتاتيون پراكسيداز و سطح مالون‌دي‌آلدهيد در سرم موش‌هاي تحت مواجهه نسبت به گروه كنترل شده است. همچنين مواجهه همزمان كلرپيريفوس با عصاره رزماري و دلتامترين با عصاره سالويا به طور معناداري باعث تعديل در سطوح گلوتاتيون پراكسيداز و مالون‌دي‌آلدهيد و كاهش آسيب ناشي از اين سموم گرديده بود. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج فوق به نظر مي‌رسد كه عصاره گياهان رزماري و سالويا مي‌توانند باعث كاهش استرس اكسيداتيو ناشي از كلرپيريفوس و دلتامترين در موش‌هاي صحرايي گردند. همچنين مي‌توان از اين عصاره‌ها در جهت بهبود مسموميت‌‌هاي ناشي از اين سموم استفاده نمود.

Background: Chlorpyrifos and deltamethrin are organophosphorus and pyrethroid agents respectively, which can produce reactive oxygen species and oxidative stress. On the other hand, Rosemary and Salvia extracts contain antioxidants that play a protective role against free radicals. In this regard, the present study aimed to investigate the reduction effect of Rosemary and Salvia extract on the oxidative damage caused by the exposure to chlorpyrifos and deltamethrin. Methods: A total of 54 male Wistar rats weighing approximately 200-220 g were used in this study. The rats were randomly divided into nine groups (six rats in each group). The rats were weighed and sacrificed after 30 consecutive days of exposure, and serum samples were collected to examine the changes of malondialdehyde and glutathione peroxidase. Findings: Results of statistical tests showed that chlorpyrifos and deltamethrin significantly changed the levels of glutathione peroxidase activity and malondialdehyde in the exposed rat serums, compared to those in the control group. Moreover, simultaneous exposure to chlorpyrifos with Rosemary extract and deltamethrin with Salvia extract significantly decreased the levels of glutathione peroxidase and malondialdehyde and reduced the damage caused by these toxicants. Conclusion: According to the obtained results of this study, Rosemary and Salvia extracts can reduce the oxidative stress induced by chlorpyrifos and deltamethrin in Wistar rats. In addition, these extracts can be used to mitigate the consequences of poisoning caused by the pesticides of interest.