تحليل شكل‌گيري تعاملات اجتماعي در مسكن روستايي اقليم معتدل و مرطوب با استفاده از روش چيدمان فضا در مسكن جلگه‌اي گيلان

ازدياد جمعيت، كثرت تنوعات اجتماعي و فرهنگي و در نتيجه كنار گذاشته شدن الگو‌هاي بومي در طراحي مسكن، ضرورت انجام پژوهش در زمينه رابطه تعاملات اجتماعي و نوع طراحي مسكن را دو چندان كرده است. معماري حاشيه خزر، از نمونه‌هاي بسيار كارآمد معماري بومي در اقليم معتدل و مرطوب ايران است كه در تعامل و رابطه تنگاتنگ با عوامل محيطي طبيعي و انساني مانند جغرافيا، اقليم، اقتصاد، فرهنگ و شرايط اجتماعي به خوبي پاسخگوي كليه نيازهاي اقليمي، فرهنگي و اجتماعي ساكنين بومي بوده است. سؤال اصلي مقاله حاضر اين است كه مسكن روستايي اقليم معتدل و مرطوب در فضاي جلگه اي گيلان چگونه بر شكل گيري تعاملات اجتماعي منطقه تاثيرگذار بوده است؟ فرضيه اي را كه براي پاسخگويي به سؤال اصلي مقاله در پي آزمون آن هستيم اين است كه به نظر مي‌رسد معماري بومي اقليم معتدل و مرطوب ايران به دليل آن كه در تعامل متقابل با عوامل محيط طبيعي و انساني شكل گرفته است نوع خاصي از تعاملات اجتماعي را نيز شكل داده است. روش پژوهش مورد استفاده در مقاله، توصيفي تحليلي و براي تبيين يافته هاي مقاله نيز از نرم افزارهاي تخصصي و تكنيك چيدمان فضا استفاده شده است. نمونه‌هاي مورد مطالعه به صورت غير تصادفي انتخــاب گرديده و با استفاده از تكنيك چيدمان فضا نمودار توجيهي براي هر نمونه ترسيم و سپس به وسيله روشهاي نرم افزاري، مؤلفه‌هاي تعاملات اجتماعي در سه مقياس خرد، مياني و كلان، مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه الگوي مسكن روستايي جلگه اي گيلان، داراي ساختار يك لايه و از عمق كمي برخوردار است. ايوان و تالار در معماري خانه‌هاي روستايي اقليم معتدل و مرطوب، فضاهايي اجتماع‌پذير بوده بيشترين ارتباط بين خانه و فضاي بيرون از طريق ايوان و دسترسي به ساير فضاها نيز از طريق ايوان و سپس تالار انجام مي‌شود. ايوان كم‌عمق و هم‌پيوند‌ترين عنصر فضايي است كه وظيفه ارتباطي بين فضاي بيروني و ساير فضاها را داشته و تالار در مرتبه بعدي قرار مي‌گيرد. تالار با قرار گيري در عمق ميانه و ارتباط كمتر با ديگر فضاها، فضايي نيمه‌خصوصي و مناسب جهت مناسبات و تعاملات اجتماعي را فراهم مي‌آورد.