سنجش شاخص‌ها و الگوهاي اثرگذار در تاب‌آوري بافت‌هاي شهري‌(مطالعه موردي محلات تجريش، جنت‌آباد شمالي و فردوسي شهر تهران)

چكيده تاب‌آوري چه در كلان‌شهرها و چه شهرهاي كوچك در برابر بحران مطرح مي­شود. وقتي از بحران در شهرها صحبت مي‌شود، عموماً هم بلاياي طبيعي همچون سيل، توفان، زلزله يا آتش‌سوزي و هم بحران‌هاي مصنوع است. كلان‌شهر تهران از جمله شهرهايي است كه در مورد تاب‌آوري كلان و خرد و محله محور آن مباحث بسياري وجود دارد. هدف اصلي اين مقاله سنجش شاخص­ها و الگوهاي اثرگذار در تاب­آوري بافت­هاي شهري­ محلات تجريش، جنت‌آباد شمالي و فردوسي شهر تهران است. سؤال اصلي مقاله اين است كه وضعيت محلات مورد مطالعه در اين مقاله از نظر شاخص‌ها و الگوهاي اثرگذار در تاب­آوري بافت­هاي شهري­ چگونه است؟ فرضيه‌اي را كه در اين مقاله براي پاسخگويي به سؤال اصلي فوق در صدد تجزيه و تحليل آن برآمده‌ايم اين است كه به نظر مي‌رسد الگوها و شاخص‌هاي تاب‌آوري در شهر تهران در شرايط بحراني چندان انعطاف‌پذير نبوده و بايستي مجدداً با استفاده از الگوهاي علمي تاب‌آوري شهري اصلاح و بازنگري شوند. روش مورد استفاده در اين مقاله توصيفي تحليلي است كه در آن سعي خواهد شد با استفاده از واقعيات موجود در كتاب‌هاي و مطالعات صورت گرفته و مشاهدات ميداني به تحليل و تبيين موضوع مورد بررسي پژوهش پرداخته شود. نتايج مقاله نشان مي‌دهد كه شهر تهران و محلات مورد مطالعه در صورت مواجهه شدن با بحران از چهار بعد اجتماعي (مهاجرت، ازدحام و شلوغي جمعيت ساكن و ضعف آگاهي در مورد مواجهه با شرايط بحران و راحت‌طلبي و ضعف قواي جسماني)، اقتصادي (متكي بودن بر خدمات، نداشتن زيرساخت‌هاي اقتصادي بومي، توليد محور نبودن، ميزان مصرف بالا و وابستگي شديد به نهادهاي خدمات رسان دولتي)­، نهادي (عدم برخورداري نهادهاي شهري از تجهيزات مدرن و كافي، عدم برخورداري از كاركنان كارآزموده و آماده، تعدد و هم سويي و عدم تفكيك وظايف نهادها و بودجه ناكافي) و كالبدي (­سرانه محيط‌زيست ناكافي، تخريب محيط‌زيست ادامه‌دار، تأسيسات و زيرساخت‌هاي فاقد ظرفيت و گنجايش حجم جمعيت كنوني) تاب­آوري قدرت مقاومت و بازگشت‌پذيري ضعيفي خواهند داشت.