اثر تبديل مرتع به جنگل كاري بر تغييرات تصاعد كربن آلي خاك (مطالعه موردي: بخشي از مراتع شهرستان سنندج)

Effect of conversion of rangeland to Forest cultivation on carbon emission changing in soil (case study: Sanandaj Rangeland

در اين مطالعه اثر تبديل مرتع به جنگل كاري بر ميزان تصاعد كربن آلي خاك در دو توده جنگل كاري سرو نقره اي و داغداغان و مرتع مجاور در محدوده شهر سنندج بررسي شد. براي بررسي ميزان تصاعد كربن دي اكسيد به روش تله قليايي با اتاقك بسته ساكن به صورت ماهيانه با 5 تكرار در هر تيمار و به مدت يك سال انجام گرفت. آناليز تصاعد كربن دي اكسيد با تجزيه واريانس يك طرفه و براي مقايسه ميانگين ها از آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد ميزان تصاعد كربن در تيمار مرتع، سرو نقره اي و داغداغان به ترتيب 110.49, 104.92 , 91.22 كيلوگرم در هكتار در ماه و ميزان تصاعد كربن دي اكسيد 406.78, 384.71 , 48.433 كيلوگرم در هكتار در ماه است.ميزان تصاعد كربن و كربن دي اكسيد در مدت 12 ماه در منطقه مورد نظر در سطح خطاي 5 درصد نيز معني دار شد، كه بيش ترين ميزان تصاعد كربن و كربن دي اكسيد در مهر ماه و كم ترين ميزان در مرداد بوده است.از نظر توزيع فصلي، ميزان تصاعد كربن در تيمار مرتع و سرو نقره اي معني دار نشد، اما در تيمار داغداغان در سطح خطاي 5 درصد معني دار شد، كه بيش ترين ميزان تصاعد كربن و كربن دي اكسيد به ترتيب در پاييز، بهار، زمستان و تابستان بوده است. در مجموع جنگل كاري با گونه هاي داغداغان و سرو نقره اي منجر به كاهش ميزان تصاعد كربن خاك به ترتيب به ميزان 5/5 و 18 درصد نسبت به مرتع مجاور شد. بنابراين با برنامه هاي مديريتي مناسب از قبيل تغيير كاربري اراضي مي توان نرخ تصاعد كربن خاك را كاهش داد.

This research was carried out to evaluate the effect of rangeland conversion to afforestation with Cupressuss arizonica and Celtic caucasica on soil carbon emission. In order to determine the rate of carbon and carbon dioxide emission by tele-alkaline method with a stacking chamber, monthly was performed with 5 replicates per treatment and for one year. The analysis of carbon dioxide emission was done by one way ANOVA and Duncan's test. The results showed that the rate of carbon emission in Cupressus arizonica, Celtise caucasica and rangeland treatments was 110.49, 104.92 and 91.22 kg/ha/month, respectively and rate of carbon dioxide emission was 406.78, 384.71 and 48.433 kg/ha/month, respectively. The rate of carbon and carbon dioxide emission in 12 months in the area under consideration was also significant at 5% error level, have been with the highest carbon and carbon dioxide emissions in October and the lowest in August. In terms of seasonal distribution, the rate of carbon and carbon dioxide emission in rangeland and Cupressus arizonica treatments was not significant, but in the Celtise caucasica treatment was significant at 5% error level, with the highest carbon and carbon dioxide emission was in autumn, spring, winter and summer, respectively. In total, C.arizonica and C.caucasica reduced about 5/5% and 18% carbon and carbon dioxide emissions, respectively, than the adjacent rangeland did. Therefore, we can reduce the rate of carbon emission by appropriate management plans such as proper land use change.