تغييرات رنگيزه‌ها و متابوليت‌هاي ثانويه گياهچه درمنۀ كوهي در پاسخ به پرتوهاي UV و زمان نمونه گيري در شرايط اين ويترو

افزايش متابوليت‌هاي ثانويه به دليل اهميت اقتصادي و دارويي آن‌ها امروزه مورد توجه قرار گرفته است. گياه درمنه كوهي (Artemisia aucheri) به دليل توليد آرتميزينين ازنظر اقتصادي و دارويي حائز اهميت است. هدف اين مطالعه بررسي تابش‌هاي منفرد و تركيبي UV و همچنين زمان نمونه‌گيري بر خصوصيات بيوشيميايفيزيولوژيكي گياه درمنه كوهي به منظور افزايش متابوليت‌هاي ثانويه و بخصوص آرتميزينين است. بدين منظور آزمايشي بصورت فاكتوريل بر پايه طرح كامل تصادفي شامل 7 نوع تابش (بدون UV، UVA، UVB، UVC، UV (A+B)، UV (A+C) و UV (B+C)) و در دو زمان نمونه‌گيري متفاوت (2 و 24 ساعت پس از تيماردهي) در سه تكرار طراحي شد. آناليز داده‌ها بيانگركاهش كلروفيلهاي a،b و كلروفيل كل در همه تابش‌ها به غير از UVA است وبيشترين كاهش در تابش UV(B+C) مشاهده شد. بعلاوه با گذشت زمان پس از تيماردهي غلظت رنگيزه‌هاي فتوسنتزي نيز به‌صورت معني‌داري كاهش يافت. در مقابل، مقدار كاروتنوئيدها در گياهان در معرض تابش UVA در مقايسه با گروه شاهد 42% افزايش يافت و گذشت زمان اختلاف معني‌داري در غلظت كارتنوئيدها ايجاد نكرد. همچنين فلاونوئيد كل در پاسخ به تابش UV(A+C) در حدود%50 در گياه درمنه كوهي افزايش يافت و تأخير در نمونه‌گيري با افزايش غلظت اين تركيبات همراه بود. به صورت كلي تابش همه انواع UV (به غير از UVC) سبب افزايش مقدار آرتميزينين وبيشتر تركيبات اسانس در دو زمان نمونه‌گيري متفاوت شد. اگر چه بيشترين غلظت آرتميزينين در تابش UV(B+C) مشاهده شد. اما با توجه به اثرات زيانبار آن بر مقدار كلروفيل استفاده از تابش‌هاي UVB، UV(A+B) و UV(A+C) براي افزايش آرتميزينين در كوتاه مدت پيشنهاد مي‌شود.