درمان نگهدارنده با متادون در ايران و درمان‌هاي روان‌شناختي كوتاه‌مدت براي زنان: يك رويكرد بازتواني در درمان وابستگي به شيشه

Methadone Maintenance Treatment in Iran and Brief Psychological Treatments for Women: A Rehabilitation Approach in Methamphetamine Dependence

اهداف: مصرف مت‌آمفتامين (شيشه) در بيماران تحت درمان با متادون، يك مشكل سلامت در ايران است كه موجب كاهش دستاوردهاي اين روش درماني مي‌شود. مداخلات روان‌شناختي كوتاه‌مدت از روش‌هاي عمده توان‌بخشي، براي حل اين مشكل است. اين مطالعه، با هدف بررسي دلايل زنان تحت درمان متادون براي استفاده از اين مداخلات به منظور قطع مصرف شيشه انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه كيفي و توصيفي 64 زن تحت درمان نگهدارنده از سه كلينيك متادون در تهران، در سال 1395 به روش ساده و در دسترس انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبه شد. همه نمونه‌ها ملا‌ك‌هاي تشخيصي طبقه‌بندي اختلالات روان پزشكي آمريكا را براي مصرف روزانه شيشه در 12 ماه گذشته داشتند. داده‌هاي كمي توصيفي با استفاده از نرم‌افزار SPSS و داده‌هاي كيفي به روش تحليل محتوا تحليل شد. يافته‌ها: ميانگين سن نمونه‌ها 37/8 سال در دامنه‌اي بين 18 تا 56 سال بود. 50 درصد آن‌ها با خانواده‌هايشان زندگي مي‌كردند و متوسط مدت حضور در برنامه درمان نگهدارنده با متادون 18 ماه بود. 84/3 درصد شركت‌كنندگان به روش تدخيني شيشه مصرف مي‌كردند. عمده‌ترين دلايلي كه زنان براي تمايل به استفاده از مداخلات روان‌شناختي كوتاه‌مدت ابراز داشتند به اين شرح بود: يادگيري مهارت‌هاي شناختي‌رفتاري كوتاه براي قطع مصرف شيشه آسان و مقرون‌به‌صرفه است (79 درصد)، مشاوره و آموزش معمول راجع به مواد در درمان متادون، اثر چشمگيري بر توقف مصرف شيشه ندارد، به‌اين‌علت كه، نيازمند مهارت‌ها و فنون شناختي‌رفتاري است (76 درصد)، با ادامه مصرف احتمال بالاي طلاق يا جدايي از خانواده و درنتيجه، حمايت‌نشدن مالي وجود دارد (71 درصد)، مصرف شيشه بر خلاف ارزش‌هاي مذهبي و سنتي خانواده و جامعه است (66 درصد)، ادامه مصرف با احتمال زياد بي‌خانماني همراه است (53 درصد)، انگ و برچسب اجتماعي و تبعيض ناشي از مصرف عليه زنان نسبت به مردان بيشتر است (51 درصد)، بازده مثبت درمان متادون، در اثر مصرف شيشه به‌شدت كاهش مي‌يابد و احتمال اخراج از متادون‌درماني زياد است (43 درصد)، مشكلات ايجاد‌شده در رابطه با كار (38 درصد) و خطر ازدست‌دادن حق نگهداري فرزند (31 درصد) نيز از ديگر دلايل بودند. نتيجه‌گيري: تركيبي از عوامل فردي، خانوادگي، اجتماعي و درماني، در تمايل به استفاده از مداخلات توان‌بخشي روان‌شناختي كوتاه‌مدت از سوي زنان وابسته به شيشه كه تحت درمان نگهدارنده با متادون هستند، تأثيرگذارند و لازم است باتوجه به اين عوامل زمينه ارائه اين مداخلات تسهيل شود. مطالعات گسترده‌تري بايد انجام شود تا اثرات برنامه‌هاي توان‌بخشي روان‌شناختي در كاهش مصرف مداوم شيشه در زنان تحت درمان متادون را دقيق‌تر بررسي كنند.

Objective Methamphetamine use in patients treated with methadone is a health problem in Iran that reduces the benefits of this treatment. This has been more reported by women than by men. Short-term psychological interventions are one of the major methods of rehabilitation to solve this problem. The current study aimed to explore the reasons for methadone patients for using these interventions to quit daily MA use while in treatment. Materials & Methods In this qualitative-descriptive study, 64 women undergoing maintenance treatment from three methadone clinics in Tehran, Iran, were selected through a simple and accessible method and were interviewed.in 2016. All women met the Diagnostic and Statistical Manual, Edition Five (DSM-V) criteria for regular MA use in the past 12 months while in methadone treatment. A researcher-made questionnaire was devised to interview with the patients. Quantitative-descriptive data were analyzed by PPSS software V. 22 and qualitative data were analyzed by content analysis method. Results The mean age of the women was 37.8 years (age range: 18-56 years). Overall, 50% of the participants reported living with their families. The average duration of undergoing methadone treatment was 18 months. Overall, 84.3% of participants consumed MA by smoking. The main reasons women expressed as self-reporting to use short-term psychological interventions were as follows: learning short-sighted cognitive skills is easy and affordable to quit smoking (79%): routine counseling and training on methadone treatment does not have a significant effect on stopping the use of MA, as it requires cognitive-behavioral skills and techniques (76%); with continued consumption, there is a possibility of increased divorce and separation from the family and consequently, lack of financial support (71%), which caused lack of paying for methadone treatment charges; therefore, learning cognitive-behavioral skills was necessary; regular MA use is against the religious and traditional values of family and society (66%); likelihood of homelessness was high due to continued MA use (53%); the stigma and social labeling and discrimination against consumption for women are higher than men (51%); positive feedback of methadone-therapy has been greatly reduced due to consuming MA and therefore the probability of expulsion from methadone-therapy is high P(43%). Problems related to work (38%) and risk of losing the right to foster care (31%) were also other reasons. Conclusion A combination of individual, familial, social and therapeutic reasons were described by MA dependent women as their needs for having short-term psychological treatments while experiencing methadone treatment. More studies should be conducted to investigate the effects of short-term psychological treatments in reducing regular MA use among women in methadone treatment services. Family therapy needs to be provided to reduce the likelihood of divorce, separation, homelessness, and lack of financial support among these women. Mass media should provide educational programs to reduced stigma and discrimination against women with regular MA use.