مهارت‌هاي عقل‌ورزي در قرآن كريم و استلزامات آن براي اصلاح يا تكميل «برنامۀ فلسفه براي كودكان»

هدف اين مقاله، استنباط مهارت‌هاي عقل‌ورزي در قرآن كريم و ارائۀ پيشنهادهايي براي اصلاح يا تكميل برنامۀ رايج «فلسفه براي كودكان» است. روش پژوهش، معناشناسي واژۀ عقل با استفاده از روابط همنشيني و جانشيني و استخراج مهارت‌هاي عقل‌ورزي براساس آن است. دستاورد اين پژوهش، به‌دست دادن اصول و شيوه‌هايي براي پرورش مهارت‌هاي عقل‌ورزي است كه ذيل سه عنوان كلي «هوشياري نسبت به علامت‌ها و فهم دلالت آنها»، «علم و شناخت» و «هدايت» ارائه شد. براساس اين نتايج، پيشنهادهايي براي اصلاح يا تكميل برنامۀ «فلسفه براي كودكان» مطرح شد؛ مانند علامت‌شناسي فعال، توجه به ارزشمندي علوم نافع، اهميت يقين در علوم سرنوشت‌ساز، آشنايي با مراتب شناخت و عوامل رشد يا نقصان آنها، شناخت قلب معنوي، شناخت عقل و جهل و جنودشان و اتصاف به صفات ريشه‌اي، دقت بسيار در موازين سخن، رعايت آداب كلاس و درس، تشويق دانش‌آموزان به احسان و ايثار و... . همچنين، پيشنهاد شد پژوهش‌هاي مشابهي براي همه واژه‌هاي مربوط به عقل در قرآن انجام شود تا نقشۀ راه جامع درباره عقل‌ورزي از ديدگاه اسلام به‌دست آيد.