پديد آورندگان :
پورصادقيان، محسن مركز تحقيقات اعصاب اطفال - دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه ارگونومي، تهران , حسيني فولادي، شيوا دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده مديريت و اطلاع رساني پزشكي - گروه مديريت خدمات بهداشتي درماني , خمر، عليرضا مركز تحقيقات گياهان دارويي زابل - دانشگاه علوم پزشكي زابل - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت حرفه اي , نبي امجد، رضا مركز تحقيقات بيمار يهاي غيرواگير - دانشگاه علوم پزشكي البرز , ماري اورياد، حسين مركز تحقيقات عوامل اجتماعي مؤثر بر سلامت - دانشگاه علوم پزشكي ياسوج , حسيني گوشه، نورالدين دانشكده علوم پزشكي بهبهان - گروه مهندسي بهداشت حرفه اي , عليمحمدي، منير مركز تحقيقات علوم مديريت و اقتصاد سلامت - دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، تهران , كواري، حبيب الله دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه مديريت توا ن بخشي، تهران
چكيده فارسي :
اهداف: توجه هرچه بيشتر به عوامل انساني بدون شك جزء مهم‌ترين اصول و معيارهاي سازماني است. رضايت شغلي به عنوان يكي از مهم‌ترين مقوله‌هاي مرتبط با منابع انساني در سازمان‌هاست و نبود رضايت شغلي مي‌تواند سبب كاهش بهره‌وري كاركنان سازمان‌ها شود. در اين راستا بهداشت حرفه‌اي به عنوان علم مرتبط با سلامت نيروي كار در هر سازماني مطرح است. اين مطالعه نيز با هدف بررسي وضعيت مديريت بهداشت حرفه‌اي و ميزان رضايت شغلي و رابطه اين دو مهم در كاركنان مراكز توانبخشي شهر تهران انجام گرفت.
روش بررسي: اين مطالعه توصيفي همبستگي روي 1403 نفر از كاركنان 28 مركز توانبخشي در استان تهران در نيمه دوم سال 1396 انجام شد. نمونه‌گيري به صورت سرشماري انجام شد. داده‌هاي پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه متشكل از دو پرسش‌نامه محقق‌ساخته ارزيابي وضعيت ايمني و بهداشت حرفه‌اي و پرسش‌نامه استاندارد رضايت شغلي جمع‌آوري شدند. در ابتدا ابزار استفاده‌شده براي ارزيابي وضعيت ايمني و بهداشت حرفه‌اي براي مراكز توانبخشي ساخته شد و سپس با نظرخواهي از خبرگان و متخصصان دانشگاهي، اعتبار ابزار با استفاده از شاخص اعتبار صوري و اعتبار محتوا تأييد و اصلاحات لازم اعمال شد. علاوه بر آن از 5 تا 10 نفر از پرسنل شاغل در مراكز توانبخشي درباره محتوا، وضوح و سادگي عبارت‌هاي پرسش‌نامه نظرخواهي شد. شاخص اعتبار محتوا و ضريب اعتبار محتوا براي پرسش‌نامه مديريت بهداشت حرفه‌اي و سنجش رضايت شغلي به ترتيب 0/68 ،0/83 و 0/69 ،0/83 محاسبه شد. پايايي ابزار نيز با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ بررسي قرار گرفت كه 0.872 بود. درنهايت پس از حصول اطمينان از روايي و پايايي ابزار، پرسش‌نامه‌اي كه براي گردآوري داده‌هاي تحقيق در نظر گرفته شده بود، استفاده شد. از آزمون‌هاي شاپيروويلك، ويلكاكسون و همبستگي اسپيرمن براي تحليل يافته‌ها استفاده شد. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از نسخه 20 نرم افزار SPSS انجام شد.
يافته‌ها: مشاركت‌كنندگان در اين تحقيق شامل 657 نفر (46/8 درصد) پاسخ‌دهندگان مرد و 746 نفر (53/2 درصد) پاسخ‌دهندگان زن بودند. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد ميانگين نمره متغيرهاي مديريت بهداشت حرفه‌اي و زيرمقياس‌هاي آن، از متوسط طيف ليكرت بيشتر بود. متغيرهاي رضايت شغلي و زيرمقياس‌هاي آن، به غير از متغير پرداخت دستمزد، از متوسط طيف ليكرت بيشتر بود. نمره متغيرهاي مديريت بهداشت حرفه‌اي كاركنان، ايمني عمومي، «اطفاي حريق و بحران و ارگونومي و عوامل رواني به ترتيب برابر با 0/65 ،0/75 ،0/60 و 0/79 درصد از مقدار كسب‌شده بيشتر بود. نمره متغيرهاي رضايت شغلي براي رضايت شغلي، كار، سرپرست، همكار و ارتقاي كاركنان به ترتيب برابر با 0/09، 0/4 ،0/25 ،0/6 و 0/83 درصد از مقدار كسب‌شده بيشتر بود. ضريب رگرسيون ميان دو متغير مديريت بهداشت حرفه‌اي و ميزان رضايت شغلي فعاليت شغلي كنان 0/267 به دست آمد.
نتيجه‌گيري: با توجه به ارزيابي پرسش‌نامه‌هاي ساخته و اعتباريابي‌شده نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد ميزان رضايت شغلي كاركنان و مديريت بهداشت حرفه‌اي در مراكز مطالعه‌شده در وضعيت نسبتاً مطلوبي قرار دارد. همچنين نتايج به‌دست‌آمده از تحقيق حاضر مؤيد اين امر بود كه ارتباط مثبت معناداري بين نحوه مديريت بهداشت حرفه‌اي و ميزان رضايت شغلي كاركنان شاغل در مراكز توانبخشي وجود دارد (0/001>P) و گوياي اين مطلب بود كه اجراي برنامه‌هاي ايمني و بهداشت حرفه‌اي در مراكز توانبخشي تا چه اندازه مي‌تواند بر ميزان رضايت شغلي كاركنان تأثيرگذار باشد. بنابراين لازم است با برنامه‌ريزي و پيگيري‌هاي لازم براي بهبود و ارتقاي سطح ايمني و بهداشت حرفه‌اي مانند استقرار سيستم‌هاي مديريتي ايمني بهداشت و محيط زيست در مراكز توانبخشي موجبات رضايت شغلي بيشتري را براي پرسنل اين مراكز فراهم كرد، چراكه اين مهم در كيفيت خدمات ارائه‌شده به توان‌خواهان مؤثر خواهد بود.
چكيده لاتين :
Objective Paying more attention to human factors is undoubtedly one of the most important
organizational principles. Job Satisfaction is one of the most important issues related to human resources
in organizations and job dissatisfaction can decrease the productivity of the employees. In this regard,
their occupational health is regarded as the science of workforce health in any organization. The purpose
of this study was to investigate the status of Occupational Health Management and job satisfaction and
the relationship between these two factors in the staff of rehabilitation centers in Tehran.
Materials & Methods This descriptive correlation study was conducted on 1403 employees of 28 rehabilitation
centers in Tehran during the second half of 2017. Sampling was done through the census.
Research data were collected using a questionnaire consisting of two researcher-made questionnaires
of occupational safety and health status and standard job satisfaction questionnaire. At first, the instrument
used to assess occupational safety and health status for rehabilitation centers was developed
and then, with the opinion of academic experts, the validity of the instrument was confirmed using the
formal credibility and content validity index and the necessary corrections were made. In addition, 5-10
staff working in rehabilitation centers were asked about the content, clarity, and simplicity of the questionnaire
terms. Content Validity Index (CVI) and Content Validity Coefficient (CVC) were 0.68, 0.83, 0.69,
and 0.83, respectively, for Occupational Health Management and job satisfaction. Instrument reliability
was also assessed using the Cronbach's alpha coefficient, which was 0.872. Finally, after verifying the
validity and reliability of the instrument, a questionnaire was used to collect the research data. Shapiro-
Wilk, Wilcoxon, and Spearman correlation tests were used to analyze the findings. Data analysis using
Version 22.0. Armonk; NY: IBM Corp; SPSS V. 20.
Results The participants in this study included 657(46.8%) male and 746(53.2%) women. The results
showed that the average score of Occupational Health Management variables and its sub-scales was higher than the mean Likert scale. Job satisfaction variables and its subscales, other than the pay-asyou-
go variable, were higher than the mean Likert score. The variables in "Occupational Health Management",
"Public Safety", "Fire Extinguishment and Crisis", and "Ergonomics and Psychological Factors"
were 0.65, 0.57, 0.60, and 0.79, respectively. Job satisfaction variables for job satisfaction, job, supervisor,
coworker, and employee promotion were respectively 0.09%, 0.4%, 0.25%, 0.6%, and 0.83% of the
obtained variable. The regression coefficient between the two variables of Occupational Health Management
and job satisfaction was 0.267.
Conclusion According to the evaluation of the prepared and completed questionnaires, the results of
this study showed that the level of job satisfaction and occupational health management in the studied
centers is relatively favorable. Also, the results of this study confirmed that there was a significant positive
correlation between the Occupational Health Management and the staff’s job satisfaction working
in rehabilitation centers (P<0.001). It was argued that implementation of programs the extent to which
occupational safety and health management system such as HSE in rehabilitation centers can affect the
employee’s job satisfaction. Therefore, it is necessary to provide more job satisfaction to the personnel
of the centers by planning and following the necessary improvements to improve the level of health and
safety of the occupational health centers. This will be important in the quality of the provided services.
