بيگانگي تحصيلي در دانش‌آموزان: نقش كنترل رواني والدين و تأكيدات هدفي معلم

هدف پژوهش حاضر، بررسي رابطه كنترل رواني والدين (شاملِ جهت‌گيري وابستگي و جهت‌گيري پيشرفت) و تأكيدات هدفي معلم (شاملِ تأكيدات تسلطي، عملكردي اجتنابي و عملكردي گرايشي) با بيگانگي تحصيلي و ابعاد آن (شامل نگرش منفي به مدرسه، بي‌اهميتي به تحصيل و بي‌تمايلي به تحصيل) بود. طرح تحقيق از نوع همبستگي بود. شركت‌كنندگان پژوهش شامل 371 دانش‌آموز بودند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي چند‌مرحله‌اي از بين مدارس متوسطه اول شيراز انتخاب شدند. ابزارهاي مورد استفاده در اين پژوهش عبارت بودند از: مقياس مركب بيگانگي تحصيلي،‌ مقياس كنترل رواني والدين‌ و مقياس تأكيدات ساخت هدفي معلم. نتايج به‌دست آمده از تحليل‌ رگرسيونِ همزمان نشان داد كه جهت‌گيري پيشرفت كنترل رواني والدين، نگرش منفي نسبت‌ به مدرسه را به نحو مثبتو تأكيدات هدف عملكردي گرايشي معلم، بي‌اهميتي به تحصيل را به نحو منفي پيش‌بيني مي‌كنند. علاوه‌بر‌اين، تأكيدات هدف تسلطي به نحو منفي و تأكيدات هدف عملكردي اجتنابي به نحو مثبت، بيگانگي تحصيلي و ابعاد آن راپيش‌بيني كردند. به‌طورِ‌كلي، كنترل رواني والدين و تأكيدات هدفي معلم توانستند به‌ترتيب 2.3 و 19 درصد از واريانس بيگانگي تحصيلي دانش‌آموزان را تبيين كنند. نتايج تحليل رگرسيون گام‌به‌گام نيز حاكي از آن بود كه به‌ترتيب متغيّرهاي تأكيدات هدف تسلطي و عملكردي اجتنابي معلم، قوي‌ترين پيش‌بين براي بيگانگي تحصيلي هستند. نتايج اين پژوهش نشان‌دهنده اهميت تأكيدات هدف تسلطي و عملكردي اجتنابي معلم در بيگانگي تحصيلي دانش‌آموزان است. معلمان مي‌توانند با تأكيد بر تسلط بر مفاهيم و اجتناب از مقايسه دانش‌آموزان، نقش تعيين‌كننده‌اي در پيشگيري از بيگانگي تحصيلي داشته ‌باشند.