تدوين مدل خوش‌‌بيني دانش‌‌آموزان بر‌اساس باورهاي فراشناخت و ادراك شايستگي

به باور اغلب صاحب‌‌نظران، يكي از مهم‌ترين شيوه‌‌هاي توانمندسازي دانش‌‌آموزان، روي‌آوردن به روش‌‌هاي جديد آموزشي است كه مبتني بر اصول و مفاهيم فراشناخت است؛ ازاين‌رو، پژوهش حاضر با هدف تبيين يك مدل خوش‌‌بيني بر‌اساس باورهاي فراشناخت و ادراك شايستگي در دانش‌‌آموزان دورۀ دبيرستان، صورت گرفته‌ است. اين پژوهش ازلحاظِ نوع تحقيق، كاربردي و از روشِ توصيفي همبستگي است. گروه نمونه اين پژوهش شامل 280 نفر از دانش‌‌آموزان دبيرستان شهرستان يزد (140 دختر، 140 پسر) بود كه با استفاده از روش نمونه‌‌گيري تصادفي چندمرحله‌اي برگزيده شدند. در مدل طراحي‌شده، باورهاي فراشناخت متغيّر برون‌‌زا (مستقل)، ادراك شايستگي متغيّر ميانجي درون‌‌زا و خوش‌‌بيني متغيّر درون‌‌زا (وابسته) در‌‌نظر گرفته شد. آزمودني‌‌ها به پرسشنامه‌‌هاي دموگرافيك، باورهاي فراشناخت (2004)، ادراك شايستگي كودكان هارتر (1985) و خوش‌‌بيني شير و كارور (1982) پاسخ دادند. داده‌‌هاي به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌‌افزار SPSS21 و  LISRELمورد تحليل قرار گرفتند. همچنين، نقش ميانجي متغيّر ادراك شايستگي با استفاده از آزمون سبل مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج نشان داد، باورهاي فراشناخت بر ادراك شايستگي تأثير معني‌‌دار دارد. ادراك شايستگي بر خوش‌‌بيني تأثير معنادار و مستقيم دارد و باورهاي فراشناخت ازطريقِ ادراك شايستگي بر خوش‌‌بيني دانش‌‌آموزان دبيرستاني تأثير مي‌‌گذارد. مي‌‌توان استنباط كرد، هر چقدر باورهاي فراشناخت منفي در دانش‌‌آموزان كمتر باشد، ميزان ادارك شايستگي در آنان بيشتر است. از‌سويِ ديگر، هر‌چه دانش‌‌آموزان باورهاي فراشناخت منفي كمتر و ادراك شايستگي بيشتري داشته باشند، نسبت به آينده خوش‌‌بين‌‌تر خواهند بود.