ظهور«معنا» در مكان، با تاكيد بر معماري «پديدارشناسانه»، مورد مطالعاتي: فضاي شهري سبزه‌ميدان قزوين

Th Appearance of “Meaning” in Place, with an Emphasis on “Phenomenological” Architecture; Case Study: Urban Space of Qazvin’s Sabzeh Meidan

فقدان معنا در معماري عملكردگراي مدرن، تاكيد بر وجوه بصري و فيزيكي، جنبه‌هاي ادراكي مخاطب و همچنين شناخت او از فضا را ناچيز شمرده و معنا را از مكان، مي‌زدايد؛ پژوهش حاضر بر آن است كه با پيگيري مفهوم حس مكان در معماري امروز، بر ارتقاي كيفي آن تاكيد ورزد. حس مكان، در پي ايجاد ارتباطي مطلوب ميان ادراكات مخاطب با محيط است به‌گونه‌اي كه با مكان‌مند‌سازي فضاي معماري، خلاء عملكردگرايي مفرط مدرن را برطرف نمايد. درپي تزريق معنا و توجه بر انتظارات مخاطب، تعاملات اجتماعي كه به‌عنوان اساسي‌ترين دستاورد كيفي در جوامع امروزي مطرح هستند، در مكان جاري شده و به حضور فرد، منجر مي‌شوند؛ اين مقاله با بررسي مجموعه سبزه‌ميدان قزوين و بناهاي تاريخي اطراف آن، به‌عنوان مورد مطالعاتي در پي دستيابي به حس مكان است؛ فرضيه پژوهش مطرح مي‌دارد كه با پيگيري مفاهيم پديدارشناسي، مخاطب به حس مكان مطلوب در فضا دست مي‌يابد. روش تحقيق، در ابتدا كيفي مي‌باشد كه به تحليل و توصيف مفاهيم مرتبط با «حس مكان» پرداخته خواهد شد؛ همچنين در ادامه با بهره‌گيري از شيوه پيمايشي براي اثبات فرضيه، داده‌هاي پژوهش با استفاده از نرم‌افزار spss v.16 آناليز شده‌اند. تحليل داده‌ها در جامعه آماري كه شامل تعدادي از متخصصين معماري و شهرسازي مي‌باشند، صورت گرفته است و براساس آن، عوامل موثر بر آفرينش حس مكان فضاي معماري بررسي شده‌اند. متغيرهاي اساسي در راستاي اثبات فرضيه: دعوت‌كنندگي و تمايل به حضور، دستيابي به تعاملات اجتماعي مطلوب و ارتقاي كيفي فضاي شهري و معماري پيگيري شده‌اند كه هريك داراي مولفه‌هاي مختص به خود مي‌باشند؛ درپي انتخاب چنين ساختارهايي جهت پيگيري پژوهش حاضر، دستيابي به فضاهاي معمارانه مطلوب به لحاظ كيفي، در‌گرو شناخت عوامل ادراكي مخاطب در فضا است؛ اين جنبه از پژوهش احساسات مخاطب فضا، در مكاني كه در آن حضور مي‌يابد را مقدم شمرده و درپي دستيابي به آن است.

Lack of meaning in the modern functionalist architecture belittles the emphasis on the visual and physical aspects, audience’s perceptional aspects, and his/her recognition of space and removes meaning from the place; the present study intends to pursue the concept of sense of place in today’s architecture and underline its qualitative enhancement. The sense of place comes about following the creation of an optimal relationship between the audience’s perception and the environment in such a way that it is found bridging the extreme modern functionalism’s gap through spatial architectural space modeling. Following the inserting meaning and paying attention to the audience’s expectations, the social interactions that are considered as the most essential quality accomplishments in the today’s communities flow in the place and lead to the individual’s presence; the present article investigates Sabzeh Meidan Complex in Qazvin and the historical buildings in its periphery as the case studies to achieve a sense of place; the study hypothesis posits that the pursue of the phenomenological concepts enables the audience reach a favorable sense of place in the space. The study method is seminally qualitative and the concepts related to the sense of place will be analyzed and described. Moreover, subsequently, the survey method is used for proving the hypothesis by analyzing the study data in SPSS Software, version 16. The data analysis has been carried out in the statistical population consisted of a number of architecture and urban planning experts. Based thereon, factors influencing the creation of sense of place in architectural space have been investigated. The essential variables in line with the study hypothesis justification is the quality of inviting and tendency to attend, achievement of the favorable social interactions and qualitative enhancement of the urban and architectural space each of which possesses its own specific indicators; following the selection of such structures for pursuing the current research paper’s subject, the achievement of the favorable architectural spaces in qualitative terms depends on the recognition of the audience’s perceptional factors in space; this aspect of research gives priority to and seeks achievement of the feelings and emotions of a space’s audience in the place they attend.