مطالعه كيفي مفهوم و حيطه هاي سلامت اجتماعي محيط كار، عوامل محافظتي و عوامل خطرآن از نظر پرسنل و مديران يك مركز بهداشت واقع در شرق تهران

زمينه و هدف: سلامت اجتماعي به عنوان بخشي از سلامت عمومي رويكردي است كه به تعاملات سالم اجتماعي و ارتباط نزديك آن با ساير ابعاد سلامت از جمله سلامت جسمي و رواني اشاره دارد. بنابراين واحد مطالعه اين رويكرد فرد بوده كه در تعاملات متعدد و چند لايه با ساير افراد در سطوح خانواده، آموزشگاه و محيط كار، محله و محل سكونت و در نهايت جامعه است. در اين مطالعه مفاهيم و حيطه هاي سلامت اجتماعي محيط كار از نظر ذينفعان اصلي كه در اين مطالعه كاركنان و مديران دولتي در بخش سلامت هستند، به روش پديدار شناسانه تبيين شده است.روش و مواد: اين مطالعه كه مبتني بر روش پژوهش كيفي است با برگزاري جلسات بحث گروهي متمركز با ذينفعان اصلي شامل كاركنان بخش هاي ستادي و صفي يكي از مراكز بهداشت كلان شهر تهران انجام شد. افراد شركت كننده شامل 30 نفر در سه گروه بودند. روش نمونه گيري اين افراد نمونه گيري مبتني بر هدف بود. داده ها با روش تحليل چارچوب مورد تحليل قرار گرفتند.يافته ها: در اين پژوهش مفهوم سلامت اجتماعي محيط كار با نشانگرهاي رفتارهاي سالم اجتماعي، محيط عاري از خشونت، استرس و ناامني، آرامش در محيط كار، به رسميت شناختن پرسنل، اهداف مشترك سازماني، امنيت شغلي، مزايا، خلاقيت و رضايت شغلي تعريف شده است. ارزش ها و هنجارهاي مثبت سازماني (فرهنگ سازماني)، روابط سازماني مثبت (عمودي)، دريافتي متناسب با هزينه ها، سلامت روان، حمايت سرپرستان، علاقه به كار و تناسب وظايف شغلي با حقوق و مزايا به عنوان عوامل محافظتي و آلودگي هاي زيست محيطي، مسئوليت شغلي زياد، احساس تبعيض، احساس بي عدالتي، مديران غيرمتخصص و كم تجربه و نگرش ابزاري به كاركنان نيز به عنوان مهم ترين عوامل خطر سلامت اجتماعي محيط هاي كار معرفي شده اند.نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد كه سلامت اجتماعي محيط كار مفهومي مستقل بوده و با نشانگرهايي چون به رسميت شناخته شدن پرسنل، اهداف مشترك سازماني، مزاياي شغلي، امنيت شغلي، رضايت شغلي و خلاقيت ماهيتي منحصر به فرد پيدا مي كند. رفتارهاي اجتماعي سالم، محيط عاري از خشونت و استرس نيز به عنوان نشانگر هاي عمومي سلامت اجتماعي در محيط كار و محيط هاي ديگر از جمله محيط خانواده، آموزشگاه، محله و جامعه مشترك است. به طور كلي مي توان گفت كه ضرورت تغيير ماهيت و مفهوم كار از يك رويكرد محصول محور به رويكرد سلامت نگر مهم ترين نتيجه اين پژوهش است.