تعيين درجه خطر سيلخيزي حوضه‌هاي آبريز استان مازندران با استفاده از يك روش توزيعي مبتني بر GIS

مهمترين گام اصلي براي پيشگيري و مقابله با اثرات مخرب سيلاب، شناسايي مناطق مستعد سيل‌خيزي در سطح حوضه آبريز و زيرحوضه‌هاي آن مي‌باشد. براي تعيين پتانسيل سيل‌خيزي حوضه‌هاي آبريز روشهاي مختلفي وجود دارد كه استفاده از تكنيك‌هاي روي‌همگذاري لايه‌ها در بستر GIS از پركاربردترين آنها مي‌باشد. در پژوهش حاضر براي محاسبه وزن‌هاي مناسب عوامل موثر در شكل‌گيري سيلاب از يك روش متفاوت كه در آن اندركنش بين عوامل مورد استفاده نيز در نظر گرفته مي‌شود، استفاده شده است. پس از محاسبه ضرائب تاثير هر كدام از عوامل ورودي و بدست آمدن وزن نهايي آنها، از تركيب خطي لايه‌هاي ورودي براي ساخت نقشه درجه سيلخيزي محدوده مطالعاتي در پنج دسته مختلف (خيلي زياد، زياد، متوسط، كم و خيلي كم)، استفاده بعمل آمد. صحت‌سنجي نتايج حاصل از اين روش توزيعي با سيلاب‌هاي خسارت‌زاي مشاهداتي مقايسه گرديد كه نتايج بدست آمده حاكي از عملكرد بالاي اين روش به ويژه در شناسائي مناطق با درجه سيلخيزي زياد و خيلي زياد دارد. به عنوان نمونه، نتايج بدست آمده از روش توزيعي حاكي از آن است كه وضعيت سيل‌خيزي در محل ايستگاه‌هاي هيدرومتري شيرگاهتالار، رزننور، سليمان تنگه، قرآنتالار و دوآبچالوس در دسته با خطر سيل‌خيزي زياد و خيلي زياد قرار مي‌گيرند كه كاملاً با نتايج حاصل از سيلاب‌هاي مشاهداتي منطبق (كه عمدتاً داراي سيلاب‌هاي با دوره بازگشت بزرگتر 50 و 100 سال هستند) مي‌باشند. يكي از ويژگي‌هاي قابل توجه ديدگاه توزيعي اين است كه در اين ديدگاه تغييرات مكاني مناطق در خطر سيل بدست مي‌آيد و با استفاده از آن مي‌توان مناطق پر خطر را بهتر و با دقت بيشتري شناسائي نمود.