تأثير سايه‌انداز چهار گياه مرتعي بر برخي پارامترهاي كيفيت خاك

پوشش گياهي مهم‌ترين عامل تاثيرگذار بر پايداري و تعادل اكوسيستم‌ها مي‌باشد؛ بنابراين شناخت عواملي كه باعث استقرار و پراكنش جوامع گياهي مي‌شوند و نيز تأثير جوامع گياهي بر ويژگي‌هاي اكوسيستم داراي اهميت بالايي مي‌باشد. هدف از اين تحقيق بررسي تأثير سايه‌انداز چهار گونه گياه مرتعي كرقيچ (Hertia angustifolia (DC.) Kuntze)، مخلصه (Pyrethrum roseum)، گون سفيد (Astragalus gossypinus Fischer.) و درمنه (Artemisia sieberi Besser) بر ويژگي‌هاي كيفي خاك بود. بدين منظور تحقيق حاضر در منطقه ساردوئيه شهرستان جيرفت انجام شد. نمونه‌برداري به صورت بلوك كاملاً تصادفي در قالب آزمون فاكتوريل انجام شد. نمونه‌برداري در سه نقطه از يك مرتع، در دو بخش از گياه يعني پاي بوته تا لبه تاج پوشش و خارج از تاج پوشش در سه تكرار و تا عمق 30 سانتي‌متري از سطح برداشت شد كه در مجموعه 72 نمونه گرفته شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل آهك،  شوري (EC)، بافت خاك (شن، سيلت، رس)، تنفس ميكروبي، pH، مقدار كربن آلي و آبگريزي خاك بودند. نتايج نشان داد كربن آلي، شوري و آبگريزي، در زير سايه‌انداز به طور معني‌داري بيشتر از خارج سايه‌انداز گياهان مورد مطالعه بود (P 0/05). افزايش مقدار كربن آلي در زير پوشش گياهي مي‌تواند به علت ريزش‌هاي برگي و همچنين تأثير محيط ريزوسفر و در نتيجه افزايش تنفس و تجزيه ميكروبي و متعاقب آن باعث تجمع بيشتر املاح و شوري بيشتر خاك باشد. از طرفي، به نظر مي‌رسد كه افزايش مقدار ماده آلي، موجب افزايش معني‌دار آبگريزي خاك در زير سايه‌انداز در مقايسه با خارج از آن شده است. كمتر بودن ذرات سيلت به عنوان حساس‌ترين جزء خاك به فرسايش و نيز زياد بودن ذرات شن در خارج از سايه‌انداز در مقايسه با داخل آن مي‌تواند ناشي از بيشتر بودن فرسايش باراني به ويژه فرسايش ورقه‌اي در خارج از سايه‌انداز گياهي باشد و به بيان ديگر مي‌تواند نشان دهنده نقش مثبت آسمانه گياه در پايداري بيشتر اكوسيستم خاك باشد.