عنوان مقاله :
بررسي نقش تنوع معيشتي در تابآوري خانوارهاي روستايي حوزه آبخيزحبلهرود در مواجهه با خشكسالي
پديد آورندگان :
طالشي ، مصطفي دانشگاه پيام نور , سيداخلاقي ، جعفر دانشگاه پيام نور
كليدواژه :
تابآوري , تنوع معيشتي , خشكسالي , جوامع روستايي , حبلهرود
چكيده فارسي :
تابآوري يكي از راهبردهاي كاهش آسيبپذيري جوامع در مواجهه با مخاطرات طبيعي است، با توجه به تكساختي بودن اقتصاد در جوامع روستايي ، ميتوان با تنوعبخشي فعاليتها و منابع معيشتي ،ميزان تابآوري جوامع روستايي را در برابر تغييرات و مخاطرات طبيعي افزايش داد. پژوهش حاضر به بررسي نقش تنوع معيشتي به عنوان يك رويكرد راهبردي براي سازگاري و كنار آمدن با مخاطره خشكسالي درحوزه آبخيز حبلهرود ميپردازد. در اين پژوهش، روش تحقيق از نوع كمي و پيمايشي بوده و از روشهاي توصيفي، تحليلي و روابط همبستگي استفاده شده است. بدين منظور9 روستا از مناطق مختلف حوزه با درجات مختلفي از خشكسالي و توسعهيافتگي، به روش تصادفي ساده انتخاب گرديد و سپس بر اساس فرمول كوكران،271 نفر از سرپرستان خانوارها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روايي پرسشنامه از طريق پانل خبرگان و صاحبنظران تأييد و پايايي كلي ابزار تحقيق با محاسبه آلفاي كرونباخ برابر0.842 در سطح خيلي خوب تاييد گرديد. نتايج نشان داد ميزان تابآوري حوزه در سطح نامطلوب و پايين تر از سطح متوسط بوده و ميانگين شاخص سرمايه انساني، اجتماعي و فيزيكي حوزه از متوسط مقدارشاخص سرمايه مالي (اقتصادي) وطبيعي بيشتر بوده است. براساس يافتهها، اتخاذ راهبرد تنوع معيشتي در ارتقاء تابآوري خانوارهاي روستايي حوزه حبلهرود در مواجهه با ريسك خشكسالي، تاثير معناداري داشته است. از اينرو تنوع بخشي به فعاليتهاي اقتصادي و منابع معيشتي اجتماعات روستايي در معرض خشكسالي با استفاده از تدوين و اجراي راهكارهاي مناسب مالي ،آموزشي و ترويجي و نيز ،بهرهگيري از فنآوريهاي جديد،ميتواند در بهبود تابآوري و تقليل استرس و نگرانيهاي روستاييان حوزه اثرگذار باشد.
عنوان نشريه :
فصلنامه تحقيقات مرتع و بيابان ايران