بررسي عوامل مؤثر بر مشاركت روستاييان در اجراي طرح بيابان‌زدايي در گستره‌ي اقليمي خشك و بياباني ايران

هدف از انجام اين پژوهش بررسي و اولويت‌بندي عوامل مؤثر بر مشاركت روستاييان در اجراي طرح‌هاي جامع مقابله با بيابان در استان‌هاي داراي اقليم خشك و بياباني بوده است. بدين منظور تعدادي از روستاييان بدون دخالت مرز سياسي صرفاً از جنبه اقليمي (در معرض خشكسالي شديد) با استفاده از فرمول كوكران به عنوان جامعه نمونه به روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي انتخاب شدند. روايي پرسشنامه با نظر اساتيد و كارشناسان امر مورد تأييد قرار گرفت. پايايي آن نيز از طريق محاسبه آلفاي كرونباخ به ميزان 0.75 به دست آمد. داده‌ها با نرم افزارSPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه جامعه هدف از سطوح آموزشي و درآمدي پاييني برخوردار بوده است. همچنين افراد هدف به ميزان بسيار كم در دوره‌هاي آموزشي شركت مي‌كنند. ضريب همبستگي برآوردي ميان متغيرهاي مستقل عوامل روانشناختي، فرهنگي، اقتصادي، آموزشي، قانوني و متغير وابسته مشاركت نيز نشان داد كه ارتباط معني‌داري در سطح 0.01 بين عوامل مذكور با ميزان علاقه و مشاركت جوامع روستايي در اجراي طرح‌هاي بيابان‌زدايي وجود دارد. نتايج تحليل سلسله مراتبي جهت تعيين اولويت عوامل راهبردي مؤثر بر اجراي طرح در مناطق روستايي با اقليم خشك نيز نشان داد كه عامل اقتصادي و سطح رفاهي در اين مناطق با ضريب نسبي درجه اهميت 0.5 جزء مهمترين عوامل بوده است. نرخ ناسازگاري كل در مقايسه دو زوجي برابر 0.01 (قابل قبول) و ديگر عوامل به ترتيب عامل روانشناختي، فرهنگي، آموزشي و قانوني در رتبه‌هاي بعدي قرار خواهند گرفت. نتايج تحليل رگرسيون و مدل ارائه شده نيز نشان داد كه عوامل فرهنگي و اقتصادي، بخشي از مهمترين عوامل بوده‌اند و 66 درصد از تغييرات متغير وابسته را تبيين نموده‌اند. همچنين همبستگي معني‌داري ميان عواملي چون جنسيت، سن و تأهل با متغير وابسته وجود نداشته است. عامل اقتصاد و فرهنگ به‌عنوان چالش اصلي روستاييان در اجراي طرح‌هاي بيابان زدايي شناخته شد.