بررسي توسعه كارست در استان كردستان؛ مكانيسم تشكيل ژئومورفولوژي غارها و هيدروژئولوژي چشمه‌هاي كارستي

تكتونيزه شدن استان كردستان و گسترش سنگ‌هاي كربناته انحلال‌پذير، باعث توسعه ي كارست شده است. تعيين واحد كارستي و غيركارستي و انتقال موقعيت چشمه ها و غارها روي نقشه نشان داد كه تمام غارهاي منطقه بر روي واحدهاي كارستي قرار گرفته‌اند. مقايسه ي دياگرام گلسرخي امتداد گسل‌هاي اطراف چند غار با امتداد راهروهاي اين غارها تأثير آب يا ساختار در كنترل الگوي توسعه ي غارها مشخص گرديد. با اينكه 29 درصد از سازندهاي استان را واحدهاي كارستي تشكيل مي‌دهد، به علت تراكم و دبي بالاي چشمه‌هاي كارستي، 5/69 درصد آبدهي كل چشمه‌هاي استان از واحدهاي كارستي مي‌باشد. از نظر كاربري حدود 79 درصد آب مورد نياز كشاورزي و 4 درصد آب شرب استان كردستان از چشمه هاي كارستي تأمين مي شود. كمترين هدايت الكتريكي مربوط به چشمه هاي سازند سخت و واحدهاي كارستي بوده و بيشترين و كمترين دبي ويژه به ترتيب مربوط به سنگ هاي كربناته و سنگ هاي بلورين مي باشد. با توجه به شرايط زمين شناسي و تكتونيكي منطقه حدود ۹0 درصد چشمه ها تحت تأثير درز و شكستگي هاي تكتونيكي تشكيل شده اند. سيستم توسعه ي كارست در بخش‌هاي جنوبي استان عمدتاً كانالي و در بقيه ي قسمت‌هاي منطقه افشان است.