ارزيابي شرايط هيدروژئومورفولوژي رودخانه ي طالقان با استفاده ازشاخص كيفي مورفولوژيك

رودخانه ها سيستم هاي طبيعي پيچيده اي هستند كه طبقه بندي آنها مي تواند درك بهتري از مطالعه فرآيندها و اشكال رودخانه فراهم آورد. رودخانه ها از نظر شكل كانال و ميزان پويايي بسيار متعدد هستند. هدف از اين مطالعه ارزيابي شرايط هيدروژئومورفولوژي رودخانه ي طالقان واقع در استان البرز با استفاده از شاخص كيفي مورفولوژيك (MQI) مي باشد. در اين روش عوامل مؤثر شامل دخالت هاي انساني، پوشش گياهي و پيوستگي فرآيندهاي رودخانه اي مي باشد. به اين منظور 6 بازه در بالادست رودخانه ي طالقان مشخص شد و با استفاده از تصاوير ماهواره اي و بازديدهاي ميداني ميزان MQI براي هر بازه ي مشخص گرديد. براي ارزيابي كيفيت مورفولوژيك بازه هاي رودخانه سه جنبه ي پيوستگي فرآيندهاي رودخانه اي (طولي و عرضي)، شرايط مورفولوژيكي كانال، شكل مقطع عرضي و رسوبات بستر و پوشش گياهي مورد توجه قرار گرفت، كه اين جنبه ها در قالب سه مؤلفه عملكردهاي ژئومورفولوژيك، فرايندها و اشكال رودخانه اي (F)، مصنوعي (A) و تعديل هاي كانال (CA) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد بازه ي شماره ي 1 با محدوده ي امتياز 71/0در طبقه خوب قرار گرفت كه از دلايل آن دخالت هاي كم انساني و واقع بودن در بالادست رودخانه بوده است. اما بازه هاي 2، 3 ، 5 و 6 به ترتيب با امتياز هاي 58/0، 54/0، 59/0و 61/0 در طبقه متوسط قرار مي گيرند كه اين بازه ها نسبت به بازه ي 1 ميزان دخالت هاي انساني در آنها بيشتر بوده است و در بازه ي 4 امتياز MQI 49/0 مي باشد كه در طبقه ي ضعيف قرار مي گيرد كه دليل آن دخالت هاي انساني از جمله برداشت شن و ماسه و سازه هايي مانند پل مي باشد. نتايج به دست آمده بيانگر آن است كه مدل MQI جهت طبقه بندي رودخانه در دامنه ي جنوبي البرز مناسب است.