بررسي نگرش شهروندان مشهدي نسبت به مهاجرين خارجي مقيم مشهد

جمهوري اسلامي ايران يكي از كشورهاي مهم مهاجرپذير دنيا مي‌باشد. مهاجران عمدتا ازكشورهاي همسايه مي‌باشند. بيشتر اين مهاجرين براي فرار از وضعيت نامناسب امنيتي و اقتصادي كشورهاي خود به ايران پناه آورده اند. در اين ميان بيشترين تعداد مهاجران مربوط به كشور افغانستان مي‌باشد. بيشترين موج مهاجرت از افغانستان به ايران از سال 1357 (1978 م.) با آغاز جنگهاي سخت ميان مجاهدين افغان و شوروي سابق از بوده است. استان خراسان رضوي و شهر مشهد به دليل مجاورت با مرزهاي شرقي كشور يكي از كانون ‌هاي مهم پذيرش اين مهاجرين خارجي بوده است. طي اين سال ‌ها تسهيلات مختلفي به مهاجران در زمينه هاي مختلف از جمله ادامه تحصيل، خدمات بيمه اي، حرفه‌آموزي ، فراگيري مهارت‌هاي تخصصي و... ارايه شده است. ورود مهاجرين به ايران باعث شده تحولات مختلفي در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي، آموزشي، فرهنگي هم براي مهاجرين و هم جامعه ميزبان آنان ايجاد شود. در كنار امكانات ارايه شده و تحولات انجام شده در طي چند دهه در ايران، ديدگاه هاي مثبت و منفي گوناگوني براي پذيرش و اقامت اين مهاجرين وجود داشته است. مهم اين است كه با وجود تعداد زياد مهاجران از كشورهاي همسايه به خصوص افغانستان و مدت طولاني اقامت آنان جامعه ايراني تا چه حد پذيراي آنان بوده است. تعامل جامعه ميزبان با اين مهاجرين در طي اين سال ها به چه صورت بوده است؟ در واقع نگرش مردم نسبت به پذيرش يا عدم پذيرش مهاجرين خارجي و ارتباط با آنان چگونه است؟ اين تحقيق به شيوه پهنانگر به دنبال بررسي نگرش شهروندان شهر مشهد به عنوان يك كانون مهم پذيراي مهاجرين خارجي و ارتباط اين نگرش با متغيرهايي چون جنسيت، سواد، درآمد، نوع شغل، محل سكونت و قوميت مي‌باشد. نتايج به دست آمده از اين مطالعه نشان مي‌دهد بيشترين نگرش منفي شهروندان مربوط به متغير آسيب‌هاي اجتماعي مي‌باشد. از نظر پاسخگويان تاثير مهاجرين در امر آموزش نيز چندان مثبت نمي‌باشد. در خصوص متغير مسكن اين امر با شدت كمتري مطرح است و 57.6 % نگرش منفي دارند. اما نگرش پاسخگويان در زمينه متغيرهاي اقتصادي به سمت مثبت ميل نموده به نحوي كه 27% آنان در اين زمينه نگرش مثبتي نسبت به مهاجرين خارجي دارند. در مجموع مي‌توان گفت نگرش كلي پاسخگويان به مهاجرين خارجي حدود 32 % به سمت منفي ميل مي‌نمايد. نگرش حدود 60 % مردم نسبت به آنان بي نظر و 8 % به سمت مثبت مي‌باشد. در اين پژوهش ارتباط نگرش شهروندان با متغيرهاي مستقل نيز بررسي شده است. اين متغيرها از مجموع ويژگيهاي اقتصادي اجتماعي و فردي پاسخگويان ساخته شده اند و شامل جنسيت، وضعيت تاهل، ميزان تحصيلات، منطقه سكونت (از نظر سطح برخورداري و از نظر ميزان مهاجرين خارجي)، سن، مذهب، قوميت، درآمد و نوع رابطه پاسخگويان با مهاجرين خارجي مي‌باشند. نتايج نشان مي دهد كه متغيرهاي؛ «جنسيت ، سن ، شغل، منطقه سكونت پاسخگو ازحيث سطح برخورداري و ازحيث حجم مهاجرين خارجي» داراي رابطه معني دار با « سطح نگرش وديدگاه پاسخگويان نسبت به مهاجرين خارجي» مي‌باشند. وضعيت تاهل، سطح تحصيلات، درآمد، نوع مذهب و نوع قوميت پاسخگويان باسطح نگرش نسبت به مهاجرين خارجي رابطه معني داري ندارد.