ارزيابي حفاظتي و بوم‌شناختي گياهان پارك ملي بمو

سابقه و هدف: پارك‌هاي ملي به‌منظور جلوگيري از انقراض گونه‌هاي گياهي و جانوري و به‌عنوان ذخيره‌گاه‌هاي ژنتيكي گونه‌هاي گياهي و جانوري در هر كشور ارزشمند و يكي از مهم‌ترين پشتوانه‌هاي اساسي براي احياي طبيعت هستند. پارك ملي بمو با وسعت 48075 هكتار در مجاورت شهر شيراز قرار دارد. اين تحقيق براي نخستين بار به ارزيابي حفاظتي و اكولوژيك گياهان آوندي آن مي‌پردازد.مواد و روش‌ها: نقشه‌ها و زيستگاه‌هاي مختلف، طي سال‌هاي 1378تا 1390 مورد بررسي كتابخانه‌اي و پيمايش صحرايي قرار گرفتند. گياهان بر اساس فلورهاي موجود ايران (فارسي و لاتين) و كشورهاي همسايه در محل هرباريوم دانشگاه شهيد بهشتي شناسايي شدند و همچنين برخي گونه‌هااز طريق مقايسه  با نمونه‌هاي هرباريوم ايران و هرباريوم موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع كشور (TARI) شناسايي شدند.نتايج و بحث‌: از مجموع 1830 نمونه جمع‌آوري‌شده، تعداد 534 گونه شناسايي و ثبت شد. ارزيابي حفاظتي گونه‌‌ها نشان داد كه 129 گونه در وضعيت كمتر نگران‌كننده (LC)، 7 گونه آسيب‌پذير (VU)، 1 گونه در خطر انقراض (EN) و 397 گونه فاقد اطلاعات كافي حفاظتي (DD) بودند. همچنين وضعيت بومزادي فلور منطقه نشان داد كه سهم گونه‌هاي انحصاري منطقه نسبت به كل گونه‌هاي انحصاري ايران، 1/5 % است و از 74 گونه‌ي بومزاد استان فارس، تعداد 26 گونه (1/35%) آن در محدوده‌ي منطقه‌ي پژوهش رويش داشتند. بررسي بوم‌شناختي شكل زيستي نشان داد كه كاموفيت‌ها با 2/53 % بيشترين و پس از آن تروفيت‌ها با 7/21 % شكل زيستي غالب را به خود اختصاص دادند. نتايج داده‌هاي مربوط به كورولوژي منطقه نشان داد كه ناحيه ايرانتوراني با فراواني 4/51% و سپس نواحي ايران و آناتولي و مديترانه‌اي به ترتيب با 7/21% و 2/14% بيشترين عناصر گياهي را به خود اختصاص دادند.نتيجه‌گيري: مقايسه فلور مناطق همجوار با پارك ملي بمو و بررسي‌هاي روايي و چشمي نشان داد كه نقش حفاظتي توانسته بود برخي گونه‌هاي دارويي، خوراكي و دامي را از معرض خطر دور نگه دارد. همچنين به‌نظر مي‌رسد نقش كاهش بارندگي‌ها و آتش‌سوزي‌هاي سال‌هاي اخير، عمدتا روي گياهان يك ساله چشمگيرتر بوده است. بنابراين نياز به حفاظت و آموزش درباره حفظ گونه‌هاي گياهي و استفاده بهينه از گياهان در مناطقي مثل استان فارس كه محل مهمي براي كوچ و اسكان عشاير است، ضرورت بيشتري دارد.