بررسي لخته سازي فلزات سنگين طي اختلاط مصبي رودخانه سفيد رود با درياي خزر

سابقه و هدف: با توجه به اينكه امروزه بيش از 60 درصد از مردم جهان در نواحي مصبي سكونت دارند و در پي آن اين نواحي همواره در معرض آلودگي‌هاي شديدي همچون تخليه فلزات سمي و خطرناك قرار دارند، بررسي رفتار مصب‌ها در مقابل اين نوع آلودگي‌ها ضرورت دارد. براي اين نوع بررسي‌ها لازم است ناحيه مصبي شبيه‌سازي شود. از آنجا كه تشكيل مصب نتيجه اختلاط آب شور دريا و شيرين رودخانه است، مي‌توان با ايجاد رژيم‌هاي شوري متفاوت اين ناحيه را شيبه‌سازي كرد.مواد و روش‌ها: هدف از اين تحقيق بررسي رفتار فلزات سنگين و سمي همانند سرب، مس، روي، نيكل و منگنز در مصب بزرگ‌ترين رود حاشيه جنوبي درياي خزر، سفيدرود، است. براي اين كار آب شيرين و شور درياي خزر در 5 رژيم شوري تركيب شدند تا شوري‌هاي 1 تا 4/3 پي‌اس‌يو ايجاد شود. پس از رو آمدن لخته‌ها، نمونه داخل هر آكواريوم جداگانه فيلتراسيون (22/0 ميكرومتر) مي‌شود. بدين ترتيب لخته‌ها روي فيلترها جمع مي‌شوند. فيلترهاي حاوي لخته را داخل بشرهاي كوچك گذاشته و 5 سي‌سي اسيد نيتريك فوق‌العاده تميز (Extra Pure) به آنها اضافه مي‌كنيم. پس از گذشت حدود 6 ساعت، فيلترها و لخته‌هاي روي آنها (بدون حرارت) كاملا هضم مي‌شود. سپس مايع داخل بشرها را با آب مقطر و اسيد كلريدريك يك نرمال به نسبت 5/2 و 5/7 ميلي‌ليتر در بالن ژوژه 10 سي‌سي به حجم مي‌رسانيم. اكنون نمونه‌ها براي آناليز با دستگاه ICP آماده‌اند. در اين پژوهش به منظور بررسي عوامل تاثيرگذار محيط مصبي بر رفتار فلزات سنگين از آناليز خوشه‌اي كه يك روش آماري است استفاد مي‌شود.نتايج و بحث: مصب‌ها همانند يك فيلتر مي‌توانند از بار ورودي فلزات سنگين و سمي به محيط‌هاي آب شور مانند دريا بكاهند. اين پژوهش فرآيند حذف عناصر محلول و كلوييدي منگنز، مس، روي، سرب و نيكل را در اثر فرآيند لخته‌سازي طي اختلاط مصبي آب رودخانه سفيدرود با آب درياي خزر به‌صورت آزمايشگاهي بررسي مي‌كند. طبق اين بررسي، براي اولين بار دو فلز روي و سرب به ترتيب با صد و صفر درصد لخته‌سازي رفتار كاملا غيرخوددار و كاملا خوددار از خود نشان دادند. همچنين در اثر اختلاط مصبي آب شور با آب شيرين، سه عنصر مس، نيكل و منگنز به ترتيب با مقادير 55 ، 41 و 4 به‌ لخته تبديل شده و به همين ميزان از بار وردي آنها از رودخانه سفيدرود به درياي خزر كاسته مي‌شود. مطابق آناليز خوشه‌اي چهار پارامتر شوري، هدايت الكتريكي، pHو پتانسيل اكسايشاحيا بر لخته شدن فلز روي تاثيرگذار هستند. آناليزهاي آماري نشان مي‌دهند كه تنها پارامتر تاثيرگذار بر لخته شدن فلز مس اكسيژن محلول است. همچنين هيچ پارامتري بر لخته شدن دو عنصر منگنز و نيكل تاثيرگذار نيست.نتيجه‌گيري: محيط اختلاط مصبي تاثير متفاوتي بر فلزات سنگين مختلف دارد. دليل اين تفاوت را مي‌توان به نوع فلزات سنگين در محيط و همچنين پارامترهاي فيزيكي و شيميايي نسبت داد. /p