ارزيابي اثربخشي برنامه هاي كنترل آلودگي هوا در تهران با استفاده از تجزيه و تحليل روند كيفيت هوا

lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;سابقه و هدف: lt;/strong gt; رشد جمعيت، ترافيك و گسترش صنعتي سبب ايجاد آلودگي هوا در كلانشهرها مانند تهران  شده است. با توجه به اين واقعيت كه آلودگي هوا مي تواند صدمه جدي به سلامت شهروندان وارد آورد، مطالعات مختلفي در سطوح ملي و بين المللي انجام گرفته است. بدون شك يكي از مهمترين راه هاي كاهش آلودگي محيطي، استفاده از برنامه هاي كنترلي و اقدام ­هاي كاهشي است. لذا اين تحقيق با هدف بررسي اثربخشي برخي طرح ها و برنامه هاي كاهش آلودگي هوا در كلان شهر تهران انجام شده است. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;مواد و روش ها: lt;/strong gt; به منظور بررسي تغييرپذيري­ هاي سالانه آلاينده هاي هوا (CO، PM lt;sub gt;10 lt;/sub gt;، O lt;sub gt;3 lt;/sub gt;، SO lt;sub gt;X lt;/sub gt;، NO lt;sub gt;2 lt;/sub gt;، NO) ، غلظت اين پارامترها از سال 2005 تا 2012 در تهران مورد بررسي قرار گرفت و از تجزيه و تحليل همبستگي پيرسون، رگرسيون گام به گام (نرم افزار SAS) براي ارزيابي رابطه بين آلودگي هوا، تعداد وسيله ­هاي نقليه و مصرف سوخت در تهران استفاده شد. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;نتايج و بحث: lt;/strong gt;از سال 2005 تا 2012، غلظت سالانه منوكسيد كربن كاهش يافته است. بيشترين غلظت اين آلاينده در سال 2006 در حدود 5 ميلي گرم بر ليتر و كمترين مقدار آن در سال 2011 در حدود 2 ميلي گرم بر ليتر بود. در طول همان دوره، روند سالانه ذرات معلق از 100 تا 140 ميكروگرم بر متر مكعب افزايش و در اين سال ها، روند سالانه تغيير غلظت ازن از 03/0 ميلي گرم در ليتر به 02/0 ميلي گرم در ليتر كاهش يافت. در همين زمان غلظت سالانه دي اكسيد گوگرد از 055/0 به 03/0 ميلي گرم در ليتر كاهش و روند نيتروژن دي اكسيد نيتروژن و غلظت منوكسيد نيتروژن در طول سال هاي 13901384 از 07/10 به 2/0 ميلي گرم در ليتر و از 05/0. به 010/0 ميلي گرم در ليتر كاهش يافت. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;نتيجه­ گيري: lt;/strong gt; نتايج نشان مي دهد كه روند تغيير غلظت سالانه آلاينده­ ها در سال­هاي13901384 براي همه­ ي آلاينده­ ها به غير از ذرات معلق كاهشي است و حذف وسيله ­هاي نقليه فرسوده، استفاده از وسيله­ هاي نقليه هيبريدي و افزايش مصرف خودروهاي گاز سوز نقش مهمي در كاهش آلودگي هواي تهران دارد. همچنين با توجه به نتايج تجزيه همبستگي و معني­ دار بودن اثر خروج خودروهاي فرسوده بر آلاينده­ هاي اتمسفري، تاثير اجراي اين سياست در كاهش آلاينده­ ها موثر بوده است. نتايج تجزيه رگرسيون گام به گام در طول سال‌هاي13901384 نشان مي­ دهد كه خروج خودروهاي فرسوده و جايگزيني با سواري دوگانه سوز بيشترين اثر را در كاهش انتشار گاز منوكسيد كربن در سطح شهر تهران داشته است. lt;/p gt;