روش شناسي تفسير انفسي عرفاني

مقاله حاضر، در پي بررسي شاخصه‌هاي تفسير انفسي عرفاني قرآن است. عرفان؛ يعني شناختي كه از دريافت‌هاي باطني، بر اثر سير و سلوك و مجاهدت با نفس بدست مي‌آيد. در اين روش عرفاني در عين توجه به معاني باطني معاني ظاهري نيز همزمان قصد مي‌شود. سؤال اصلي پژوهش، چيستي و ويژگي‌هاي روش‌شناسي اين نوع تفسير است، اين پژوهش به شيوة توصيفي تحليلي و به روش كتابخانه‌اي، به بررسي اين موضوع از ديدگاه قرآن و حديث مي‌پردازد. مدعاي مقاله اين است كه اين روش تفسيري، به فهم تازه‌اي از قرآن ما را رهنمون مي‌كند كه متفاوت از روش‌هاي ديگر است. اين فهم عميق، با تأكيد بر بطن قرآن و روايات، اهداف و مقاصد قرآن، هدايت عميق برگرفته از آيات و روايات را دنبال مي‌كند، طبق اين نظر، فهم قرآن، تنها محصول فعاليت فكري حصولي نيست و صرفاً با ابزارهاي‏‎ ‎‏معرفتي- از قبيل صرف و نحو و ادبيات و غيره- حاصل نمي‌شود؛ اين علوم تنها‏‎ ‎‏براي رسيدن به مرتبه ظاهر و پوستۀ قرآن بسنده مي‌كنند. فهم معاني عميق قرآن و جان علم وتوحيد احدي صمدي، مستلزم درك حضوري و شهودي حضرت حق و طي مراحل سير و سلوك انفسي روحاني به واسطۀ رياضت‌هاي شرعي و عبادات‏‎ ‎‏خاص است.‏ ايمان قلبي تنها از راه شهود ـ و نه ادراك عقلي ـ حاصل مي‌شود. در صورتي كه‏‎ ‎‏حقايق قرآني به قلب وارد شوند، ايمان و اطمينان قلبي دست خواهد داد. بالاتر از مرتبۀ‏‎ ‎‏ايمان هم، شهود غيبي انبياء مي‌باشد.