تحليل عرفاني تجلّي حق و مشاهده حضرت محمد(ص) در معراج (براساس روايت نظامي گنجوي)

در اين مقاله، ابتدا معراج پيامبر به شيوه‌ روايت نظامي گنجوي بحث و تحليل مي شود. معراج از وقايعي شگرفي است كه براي شخص پيامبر اتفاق افتاد. هريك از مفسران، اهل حديث و روايت و تحليل گران ديني براساس مشرب عرفاني يا ديني خود (تسنّن يا تشيّع) گزارش هاي جالبي داده اند. محتواي گزارش هايي كه از نحوه‌ معراج پيامبر شده است با بسياري از آموزه ها و تجربيات عرفاني همسو است؛ يعني عارفان و صوفيان سعي كرده اند برخي از مباني عرفاني و پيكره‌ آن را با سير روحاني و جسماني پيامبر همسو كنند. مباني و مفاهيمي مانند «تجلي حق»، «سِتر»، «حجاب»، «مشاهده»، «دل» و مانند اينها از اين دسته اند. هدف عمده‌ پژوهش، بازخواني، نقد و تفسر معراج پيامبر و هم خواني برخي از مفاهيم پرورش يافته‌ عرفاني، مطابق با آن است.