تحليل تأثيرات زمينه‌هاي ادراكي و دلبستگي مكاني بر وفاداري كنشي گردشگران (نمونه موردي: بازار تاريخي تبريز)

طرح مسئله: بازار تاريخي تبريز، يكي از مهم‌ترين گنجينه‌هاي معماري و شهرسازي ايراني، ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي بسياري دارد. امروزه بي‌توجهي به زمينه‌هاي ادراكي، ارزش‌ها، معاني و وابسته‌كردن آنها به امور مادي در بازار باعث كاهش بار معنايي و ادراكي آن نسبت به گذشته شده و اين مسئله به ناكامي مخاطبان در دريافت پيام‌هاي معنايي، گسست دلبستگي مكاني و كاهش وفاداري به آن انجاميده است كه رفتارهايي چون ترك و نداشتن تعهد اجتماعي را به دنبال دارد. خالي‌شدن بازار از افراد، آن را به فرسايش عملكردي و كالبدي دچار مي‌كند و در تداوم حيات آن تأثير معكوس دارد. هدف: هدف پژوهش حاضر، تعيين تأثيرات زمينه‌هاي ادراكي و ابعاد دلبستگي مكاني بر رضايتمندي از مكان و وفاداري كنشي گردشگران در بازار تاريخي تبريز است. روش: اين پژوهش به‌لحاظ هدف، كاربردي و ازلحاظ ماهيت و روش، توصيفي ـ تحليلي است. داده‌هاي پژوهش با مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني گردآوري شده است. در اين راستا پرسش‌نامه‌هايي به كار رفته است كه روايي آنها با روش صوري و پايايي آنها با روش آلفاي كرونباخ با ضريب 0.808 تأييد شد؛ همچنين نمونه آماري پژوهش با فرمول كوكران با خطاي 5درصد و سطح اطمينان 95درصد محاسبه و حجم نمونه 364 نفر تعيين شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها، روش‌هاي همبستگي اسپيرمن و رگرسيون چندمتغيره به كار رفت. يافته‌ها ونتايج: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد همه متغيرهاي بررسي‌شده قدرت زيادي در تبيين واريانس دلبستگي مكاني در بازار تبريز از ديدگاه گردشگران دارند؛ به‌طوري‌كه ميزان ضريب تعيين تعديل‌يافته R2 همه متغيرها نزديك به 1، مقدار آماره t آنها بيشتر از عدد 2.33 و ضريب استانداردشده‌شان (β) در سطح 0.01 gt;Ƥ معنا‌دار است. بررسي ميزان و قدرت تبيين متغير دلبستگي به مكان با متغيرهاي مستقل نشان مي‌دهد بين ابعاد ادراك، بعد احساسي ادراك دلبستگي به مكان با β= 0.820، t=763.13، R2=670.0 ، بيشترين قدرت و سهم را در تبيين واريانس دلبستگي به مكان بازار تاريخي تبريز از ديدگاه گردشگران دارد. همچنين نتايج تحليل رگرسيوني نشان داد از بين متغيرهاي مستقل بررسي‌شده، رضايتمندي از مكان ـ وفاداري به مكان با 0.357= β، t=642.3، R2=127.0، قدرت زيادي در تبيين مستقيم وفاداري كنشي گردشگران در اين بازار دارد. نوآوري: توجه به زمينه‌هاي ادراكي و ابعاد دلبستگي مكاني به‌واسطه معنا‌داربودن بر رضايتمندي، وفاداري كنشي گردشگران و روش‌هاي حفاظتي تأثيرگذار است و زمينه حضور مؤثر و هدفمند گردشگران و ماندگاري بازار تاريخي تبريز را فراهم مي‌آورد كه نوآوري پژوهش حاضر محسوب مي‌شود.