عنوان مقاله :
واكاوي قابليت‌هاي رقابت‌پذيري شهري و منطقه‌اي زمينه‌گرا (نمونه موردي شهر تبريز)
پديد آورندگان :
مولائي ، اصغر دانشگاه هنر اسلامي تبريز - دانشكده معماري و شهرسازي
كليدواژه :
رقابت‌پذيري شهري , مزاياي زمينه‌گرا , پايداري اقتصادي , شهر تبريز
چكيده فارسي :
طرح مسئله: حيات اقتصادي هر شهر و منطقه‌اي با مفهوم رقابت‌پذيري پايدار معطوف به هويت و زمينه‌هاي هويتي آن شهرها و مناطق سنجيده مي‌شود. بي‌توجهي به اين زمينه‌ها به‌مثابه ظرفيت‌هاي بومي، پايداري حيات اقتصادي و رقابت‌پذيري را با مشكل مواجه مي‌سازد؛ چنانچه برنامه‌ريزي‌ها و سرمايه‌گذاري‌ها در بعضي شهرها و مناطق ايران در بلندمدت به تضعيف پايداري اقتصادي آنها منجر مي‌شود. بازشناسي ظرفيت‌هاي بومي در شهر تبريز و آسيب‌شناسي وضعيت موجود با نگرش زمينه‌گرايي، مسئله اصلي اين پژوهش است. هدف: اين پژوهش با هدف تبيين ابعاد و راهبردهاي ارتقاي رقابت‌پذيري شهري و منطقه‌اي با تمركز بر ظرفيت‌هاي زمينه‌اي در نمونه موردي شهر تبريز انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر نخست با روش پژوهش توصيفي و تحليلي، مباني نظري و ابعاد رقابت‌پذيري زمينه‌گرا را استخراج كرده، سپس بخش نمونه موردي با روش پژوهش تركيبي تحليلي و پيمايشي راهبردي زمينه‌مدار بررسي شده است. اين پيمايش براي سنجش عوامل مؤثر بر رقابت‌پذيري و برندسازي شهر تبريز با نظرسنجي از متخصصان و مديران شهري و تكنيك توزيع پرسش‌نامه دلفي بين 30 نفر، انجام و تحليل شده است. نتايج: نتايج بيان‌كننده اين است كهرقابتي زمينه‌گرا در زمينه‌هاي طبيعي، جغرافيايي، تاريخي، فضايي‌كالبدي، مذهبي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، علمي و ورزشي قابل تعريف است. نتايج پژوهش ميداني و تحليل آماري درباره رقابت‌پذيري شهر تبريز به اين شرح است: ازنظر متخصصان و مديران «اصالت، وجهه و شهرت جهاني» و «خلاقيت و نوآوري» مهم‌ترين عوامل مؤثر بر رقابت‌پذيري شهر تبريز، «آشنانبودن تصميم‌گيرندگان با دانش و تجارب رقابت‌پذيري، نبود نگاه تخصصي و آموزش برندسازي، در اولويت نبودن هويت بومي» و «موانع سياسي و قانوني» مهم‌ترين موانع رقابت‌پذيري شهر تبريز، «مكان‌هاي تاريخي»، «كالاهاي اصيل» و «باشگاه تراكتورسازي و ورزشگاه يادگار امام» مهم‌ترين زمينه‌هاي رقابت‌پذيري شهر تبريز و «تسهيل فضاي سياسي و قانوني»، «ايجاد صرفه اقتصادي» و «تأمين امكانات گردشگري (دسترسي، رفاهي و خدماتي)»، مهم‌ترين راهبردهاي ارتقاي رقابت‌پذيري شهر تبريز محسوب مي‌شوند. نوآوري: مهم‌ترين نوآوري‌هاي پيشنهادي اين پژوهش با تأكيد بر شرايط شهر تبريز عبارت‌اند از: ارائه فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري جديد و سازگار با شرايط بومي، كارآفريني در حوزه مشاغل بومي، ايجاد و رشد برندهاي باهويت، خلق مزاياي رقابتي معطوف به زمينه‌ها و برندسازي آنها، توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري مذهبي، برندسازي و توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري تاريخي، فرهنگي، اجتماعي، ورزشي، طبيعي و زيست‌محيطي. همچنين از ديدگاه پرسش‌شوندگان، واكاوي مناسب‌ترين زمينه رقابت‌پذيري زمينه‌گراي تبريز، احياي مكان‌هاي تاريخي و كالاهاي اصيل، برندسازي باشگاه تراكتورسازي و ورزشگاه يادگار امام، از ديگر نوآوري‌هاي اين پژوهش به شمار مي‌آيد.
عنوان نشريه :
برنامه ريزي فضايي
