ملاحظاتي درباره منظومه شبرنگ‌نامه

شبرنگ‌نامه از سراينده‌اي ناشناس و يكي از منظومه‌هاي پهلواني مهم پس از شاهنامه است. اين اثر كه گويا در سده ششم سروده شده است درباره كين‌ستاني شبرنگ، پور ديو سپيد، از رستم و ايرانيان سخن مي‌گويد. شبرنگ پس از اينكه درمي‌يابد رستم پدرش را كشته است، درپي كين‌خواهي از ايرانيان برمي‌آيد. او ابتدا اولاد، فرمانرواي مازندران، را مي‌كشد و چون خود فرهمند نيست، مادرش مهيار بر تخت سلطنت مازندران مي‌نشيند. سپس بنا‌بر فرمان مادر براي كين‌خواهي، روانه ايران مي‌شود و پس از جنگ و گريزهاي بسيار با ايرانيان شكست مي‌خورد و به توران مي‌گريزد. مادرش مهيار نيز پس از اسارت، زن بهرامِ گودرز مي‌شود. ابوالفضل خطيبي و گابريله وان دن برگ اين منظومه را به‌تازگي به‌شكلي عالمانه تصحيح كرده‌اند. اين اثر دربردارنده بن‌مايه‌هاي نغزي در گستره ادب حماسي است. باوجود دقت نظر تصحيح‌كنندگان شبرنگ‌نامه، به نظر مي‌رسد در ضبط و نويسش برخي از ابيات اين منظومه، كاستي‌ها يا لغزش‌هايي راه يافته است. نگارنده اين پژوهش مي‌كوشد با ديدي انتقادي و با مراجعه به نسخه‌بدل‌ها و ديگر منابع مرتبط، نويسش‌هاي پيشنهادي سازوارتري را ارائه دهد. در پايان نيز به برخي از ابهام‌هاي اين منظومه اشاره مي‌شود.