مطالعه نظام/همسازه نسخه مصور پندنامه لقمان حكيم بر اساس نظريات رولان بارت

پندنامه لقمان حكيم، مانند بسياري از نسخه‌هاي مصور ايراني مركب از دو همسازه زباني و تصويري است. سؤال اول آن كه، دو بخش اصلي پندنامه در ارتباط با هم، چه ويژگي‌هايي دارند؟ به نظر مي‌رسد، اين دو همسازه و متناظر با آن دو نوع محور هم‌نشيني، هم‌نشيني زماني و مكاني، در رابطه‌اي دوسويه با يكديگر قرار گرفته‌اند. مهم‌ترين ويژگي متون مركب، از جمله پندنامه، تفاوت در خوانش نشانه‌هاي زباني و تصويري است. علي‌رغم اين تفاوت، در نسخه حاضر، خوانش زبان و به ويژه، تصوير، با داشتن ويژگي‌هايي خاص، تا حدودي به يكديگر نزديك شده است. سؤال ديگرآن است كه، محور جانشيني (نظام) در ساختار دادن به اثر، چگونه عمل كرده است؟ و ارتباطش با همسازه چيست؟ متن نوشتاري پندنامه و همين‌طور تذهيب، در نگاره‌ها تداخل كرده و بخش‌هايي از آن را حذف كرده است. اين غياب، در ذهن مخاطب به صورت مجازي تكميل مي‌شود. اين امر موجب مي‌شود، دو محور جانشيني و هم‌نشيني، هم زمان متقاطع شود و اين برهم افتادگي به نظام/همسازه اي متفاوت شكل مي‌دهد. از آن‌جايي كه، رولان بارت، از مباحث مربوط به علم زبان‌شناسي در خوانش متن‌هاي غير زباني يا تركيبي، بهره گرفته است، اين پژوهش، در نظر دارد با توصيف و تحليل بخشي از انديشه‌هاي او، از جمله نظام و همسازه و استفاده از آن‌ها در تحليل متون غير زباني، ساختار مركب و برهم نشين پندنامه را مورد بررسي قرار دهد.