نظم عقلاني در تقدّم و تأخر ادّله‏ و اصول استنباط احكام ديني

در رشد و تعالي همه شاخه هاي علوم اسلامي _علاوه بر آيات و روايات قواعد عقلي و منطقي نيز نقش بي‏بديلي ايفاء نموده‏اند. توجه به فرايند منظم مقدمات عقلي، پيش‏‏شرط استفاده از هر نوع استدلال عقلي و نقلي مي‏باشد. چينش ادله و امارات، قواعد و اصول عملي درمسير استنباط در يك مسئله ديني بايد از نظمي مشخص وعقلاني پيروي كند. زيرا براي بدست آوردن حكمي از احكام با ادّله، اصول و قواعد گوناگوني روبرو مي‏شويم. شناخت جايگاه هر يك از ادّله و تقدّم و تأخر صحيح و منطقي بعضي بر بعض ديگر از مهمترين جهات استنباط است. در اين مقاله از طريق مطالعه كتابخانه‏اي و تحليل مطالب مرتبط با موضوع سعي مي‏كنيم با تبيين مراحل استنباط و اِعمال هر يك از ادّله و اصول و چرايي تقديم يا تأخير يك دليل بر دليل ديگر به شكل منطقي و عقلائي، نظمي ارائه كنيم كه حاكي از چينش دقيق و منسجم ادّله و اصول مي‏باشد و در دستيابي به احكام و قوانين لازم است نسبت به آن شناخت كامل پيدا مي‏شود.