معضل شر و ارتباط آن با جبر و اختيار از ديدگاه فخر رازي

چكيدهدر ميان انديشمندان اشعري، فخر رازي گاهي همچون فيلسوفان از عدمي بودن شرور دفاع كرده و زماني همچون متكلمين از وجودي بودن آن خبر داده است؛ جهد فراوان داشته تا نشان دهد آدمي هيچ بهره‌اي از اختيار ندارد و در عالم چيزي به جز جبر نيست.قرائت خاص او از توحيد افعالي منجر شده تا مهمترين قواعد فلسفي همچون عليت، نظام اسباب و مسببات، قاعده الشي مالم يجب لم يوجد و قاعده الواحد را باطل اعلام كند و برآيند اين كارها به جبر در اعمال آدمي منجر شده است و روابط شرور با انسان به زنجير كشيده را فقط در انتساب افعال زشت و قبيح انسان به خدا جستجو مي‌كند و بدين سان خود را از پرسش‌هاي كشنده مي‌رهاند؛ ولي نه در حل معضل شرور توفيق يافته نه قرائت صحيحي از توحيد افعالي داشته است و نه انسان را مسؤل اعمال خود مي‌داند و نه پيوند انسان به زنجير كشيده با شرور را تبيين كرده است و سرنوشت اين انسان را از بدو تولد تا فرجامش از« قبل تعيين شده» ميداند كه قابل دگرگوني نيست.