مشاركت مردمي و پليس: الزام ‏ها و راهبردها

توجه روزافزون به نقش و جايگاه مردم در صورت‏بندي جامعه معاصر و تلاش براي مشاركت‏پذيري مردم در امور مختلف نشان‏دهنده اهميت آشكار نقش مردم بيش از گذشته است. بي‏شك دليل آن مفهوم «سرمايه اجتماعي» و اهميت فزاينده بهره‏مندي از آن در مواجهه با مسائل و چالش‏‏هاي گوناگوني است كه فراروي جامعه و نهادهاي برآمده از آن قرار دارد. مشاركت مردم در امور مختلف در حقيقت راهي است براي بهره‏برداري هر چه بيشتر از اين نيروي بيكران اجتماعي و كاستن از دامنه مسائل و گرفتاري‏هايي كه كمابيش در جامعه با آن روبه‏رو هستيم؛ با وجود اين، پيش از آنكه «پليس» به عنوان بخشي از نهادهايي كه كارويژه اصلي آنها ايجاد و نگهداري نظم و امنيت است، بخواهد از اين سرمايه استفاده لازم را ببرد، نخست بايد بتواند «بينش ضروري براي بهره‏مندي مناسب از اين توانايي» را در مجموعه خويش و در افراد و رويه‏ها و فرهنگ سازماني فراهم آورد و همچنين «زمينه‏هاي اجتماعي لازم براي اين مشاركت» را آماده كند. بر اين پايه، در اين نوشتار تلاش شده است با بازخواني مفهوم مشاركت، زمينه‏هاي اجتماعي لازم براي مشاركت فعال مردم در فعاليت‏ها‏ي پليسي، توضيح داده شود. همچنين براي آنكه انگيزه‏هاي لازم براي اين تغيير نگرش و رفتار نزد مسئولان نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران به صورت راهبردي فراهم آيد، اهميت مشاركت مردم و نقش سازنده آنها در كاهش جرايم كه سازنده رويكردي جديد در امنيت در قالب مفهوم امنيت اجتماعي است، تبيين شده است. اين مقاله به روش كيفي و با استفاده از دو شيوه براي تحليل پديده‏ها به موضوع پرداخته و آنگاه به راهبرد رسيده است. در پايان نوشتار راهكارهايي براي توسعه مشاركت اجتماعي مردم، راهبردهايي براي شناسايي زمينه مشاركت پيوسته، بازتوزيع وظايف پليس و مشاركت‏ها‏ي همسو با كار پليس ارائه شده است.