تأثير برنامه آموزشي مبتني بر نظريه رفتار برنامه ريزي شده در پيشگيري از مصرف سيگار در دانش آموزان

The Effect of Education on the Theory of Planned Behavior in Smoking Prevention in High School Students

مقدمه هدف از اين تحقيق تعيين تاثير برنامه آموزشي مبتني بر نظريه رفتار برنامه ريزي شده در پيشگيري از مصرف سيگار در دانش آموزان بود. روش كار اين تحقيق از نوع كابردي و از نظر شيوه جمع اوري داده ها نيمه تجربي به شكل ميداني بود. جامعه پژوهش دانش آموزان دبيرستاني آموزش و پرورش شهر تهران بودند كه نمونه اي به حجم 84 نفر براي هرگروه مداخله و كنترل انتخاب شدند. ابزار اين پژوهش پرسشنامه سازه هاي نظريه برنامه ريزي شده در پيشگيري از مصرف سيگار از نمونه پرسشنامه به كار رفته در مطالعات براتي و همكاران و عابديني و همكاران مشتمل بر 33 گويه بود كه اعتبار و پايايي آن مورد تاييد قرار گرفت. مداخله صورت گرفته شامل بهبود نگرش و هنجارهاي انتزاعي رفتارهاي پيشگيري از مصرف سيگار در قالب 4 جلسه آموزشي 60 دقيقه اي و به مدت 1 ماه (هر هفته يك جلسه) بود. در نهايت جهت تعين نرمال بودن از آزمون چولگي- كشيدگي استفاده كه با توجه به نرمال بودن از آزمون هاي كوواريانس، t مستقل، خي دو و تحليل واريانس براي تبيين فرضيه هاي تحقيق استفاده شد. يافته ها يافته هاي تحقيق نشان داد كه رفتار برنامه ريزي شده بر آگاهي، نگرش منفي، هنجارهاي ذهني، كنترل رفتاري درك شده و قصد رفتاري و رفتار بصورت كلي تاثير گذا ر بود (P < 0.05). نتيجه گيري بر اساس يافته ها پيشنهاد مي شود با بهره گيري از آموزش بر پايه تئوري رفتار برنامه ريزي شده كه بر روي عوامل مهم روانشناختي ايجاد و يا تغيير رفتار، تاكيد مي كند، مي توان آگاهي نسبت به مصرف سيگار، هنجارهاي انتزاعي و كنترل رفتاري درك شده و رفتار پيشگيري از مصرف سيگار را بطور كلي بهبود بخشيد.

Abstract Introduction: The purpose of this study was to determine the effect of educational program based on the theory of planned behavior in preventing smoking in students. Methods: This research was a kind of method and in terms of collecting data in a semi experimental field. The research population was high school students in the district of Tehran, and a sample of 84 subjects was selected for each intervention and control group. The instrument of this study was a questionnaire of the proposed theory of cigarette smoking prevention from a sample of questionnaires used in the studies of Brothey et al., Abedini and colleagues, including 33 items that confirmed their reliability and reliability. The intervention included improving the attitude and abstract norms of smoking prevention behaviors in 4 training sessions of 60 minutes and 1 month (one session per week). Finally, to determine the normality of the skidding-elongation test, using independent t-test, chi-square and variance analysis to determine the hypotheses of the research, using normal t-test. Results: The findings of the study showed that planned behavior had a significant effect on knowledge, negative attitude, mental norms, perceived behavioral control and behavioral intention and behavior (P < 0.05). Conclusions: Based on the findings, it is suggested that by using education based on the theory of planned behavior that emphasizes on the important psychological factors of behavior or change, one can be aware of smoking, abstract norms and perceived behavioral control and improved overall smoking prevention behavior.