بررسي برخي شرايط همديدي هنگام وقوع پديده گرد و غبار 30 ژوئن 2008 در نيمه غربي كشور

پديده گردوغبار حاصل از توفان هاي گردو خاك در ساليان اخير بعلت تكرار و تشديد آنها در كشورهاي همسايه به يك پديده زيانبخش تقريبا دائمي براي كشور ايران مخصوصا نيمه غربي تبديل شده است از اين رو مطالعه و بررسي اين پديده از جنبه هاي زيست محيطي، هواشناسي ، منابع آب ، توسعه همگون و ... يك امر ضروري است. در اين تحقيق يك مورد خاص از اين پديده كه منجر به افت كيفيت هوا و كاهش ديد افقي به زير 500 متر شد مورد بررسي قرار گرفت. در مطالعه حاضر از پارامترهاي جوي از سطح زمين تا تراز مياني جو از قبيل  فشار ميانگين سطح دريا، ارتفاع ژئوپتانسيل، باد در ارتفاع 10 متري و تراز 850 هكتوپاسكالي، سرعت اصطكاكي، دماي سطح زمين، و. . . . هم از داده هاي FNLو هم مدل MM5 استفاده شد. نتايج نشان داد كه در اين مورد خاص از روز قبل از وقوع پديده بتدريج سامانه كم فشار در سطح زمين تقويت شده بطوريكه در روز وقوع  اين سامانه به بيشترين عمق خود(كمترين فشار)، بصورت سلول بسته بر روي كشور عراق وجنوب غرب ايران و مناطقي از كويت مي رسد كه اين عامل همراه با وجود سامانه پرفشار بر روي كشور تركيه و غرب سوريه گراديان فشاري مناسبي را بر روي غرب و شمال غرب عراق موجب ميشود. بعلت اين گراديان فشاري و تقويت كم فشار در اين مناطق در سطح زمين باد 10 متري با سرعت هاي 6 تا 7  متر بر ثانيه به بالا با جهت هاي شمالي و شمالغربي رخ داده كه عامل ايجاد گردوخاك در سطح زمين مي باشد. هماهنگ با سطح زمين با پيشروي ناوه ارتفاعي سطح 850 هكتوپاسكالي بادهاي نسبتا شديد در اين تراز جوي با جهت شمال غربي رخ داده كه از عوامل انتقال و ترابرد ذرات خاك و غبار حاصل از توفان گردوخاك مي باشد. سرعت اصطكاكي نيز از روز قبل از وقوع پديده روند افزايشي يافته و به مقدار بيشتر از 55/. متر بر ثانيه در روز وقوع پديده مي رسد. در هنگام شب و نيز روزهاي بعد كه پديده روبه زوال است سرعت اصطكاكي كاهش مي يابد كه بعلت پايين آمدن لايه پايدار شبانه است. نقشه هاي برهم نهي دما و باد در ارتفاع 850 هكتوپاسكالي نشان دهنده تقويت ريزش هواي سرد (فراررفت هواي سرد ) از قبل از وقوع تا هنگام وقوع پديده است كه بتدريج با كاهش و توقف فراررفت هواي سرد بر روي منطقه منبع ، توفان گردوخاك و به تبع آن گردوغبار تضعيف مي شود.  نقشه هاي برهم نهي ژئوپتانسيل تراز 850 و 500 هكتوپاسكالي نيز نشان دهنده وجود سامانه كم ارتفاع  بر روي غرب عراق است كه بتدريج با تضعيف اين سامانه گردغبار منتقل شده توسط جريانات جوي اين ترازها نيز تضعيف و از بين مي رود.