تهيه اطلس يخبندان‌هاي پاييزه و زمستانه در استان سيستان و بلوچستان

از مهمترين بلاياي طبيعي كه تهديدكننده محصولات كشاورزي است، سرمازدگي است. لذا تعيين تاريخ وقوع يخبندان و دماي كمينه براي محافظت گياهان در مقابل تنش سرمايي حائز اهميت است. هدف از اين پژوهش تهيه اطلس تاريخ وقوع يخبندان در استان سيستان‌و‌بلوچستان است. اطلاعات مورد استفاده شامل آمار دماي كمينه روزانه 14 ايستگاه همديد (سينوپتيك) و تبخيرسنجي بود. محدوده دماي بين 0 و 2 درجه سلسيوس به‌عنوان يخبندان ملايم، 2 و 4 به‌عنوان يخبندان متوسط و كمتر از 4 به‌عنوان يخبندان شديد در نظر گرفته شد. اولين و آخرين روزي كه در آن نسبت به روز مبنا (در اينجا اول مهرماه)، سرماهاي پاييزه و زمستانه رخ مي‌دهد، يادداشت شده و تاريخ وقوع كمترين دماي كمينه نيز تعيين شد. سپس بهترين تابع توزيع تاريخ‌هاي وقوع به‌دست آمده با استفاده از نرم‌افزار SMADA 6 براساس كمينه جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE) تعيين شد. در نهايت نقشه‌هاي خطوط هم‌مقدار تاريخ وقوع يخبندان‌هاي پاييزه و زمستانه با احتمال وقوع 70 درصد در محيط GIS ترسيم شد. نتايج نشان داد تنوع دمايي در استان گسترده است به‌طوري‌كه با وجود وقوع يخبندان‌هاي پاييزه و زمستانه، در برخي ايستگاه‌ها با قاطعيت مي‌توان گفت يخبنداني اتفاق نخواهد افتاد. براساس نتايج، عمده يخبندان‌هاي ملايم، متوسط و شديد پاييزه در بازه زماني روزهاي 70 تا 90 (از اول مهرماه) اتفاق مي‌افتد. البته در خصوص يخبندان‌هاي زمستانه نمي‌توان با اطمينان چنين بازه‌اي را تعيين كرد چراكه بازه گسترده‌اي از ابتدا تا انتهاي فصل زمستان را به خود اختصاص داد. بررسي نتايج به‌دست آمده از دماهاي كمينه مطلق ثبت شده در ايستگاه‌هاي منتخب نشان داد كه در ايستگاه‌هاي جنوبي‌تر استان (چابهار، باهوكلات و پيشين) دماي كمتر از صفر طي دوره‌هاي آماري به‌وقوع نپيوسته و در ساير ايستگاه‌ها اين پديده به‌طور عمده طي روزهاي 100 تا 125 رخ خواهدداد. به‌عبارت ديگر در اين ايستگاه‌ها هر ساله در ماه‌هاي دي و بهمن انتظار وقوع يخبندان‌هاي زمستانه وجود دارد.