اثربخشي آموزش مديريت استرس بر كيفيت زندگي و فرسودگي شغلي آتش نشانان شهر تهران

Effectiveness of Stress Management Training on Life Quality and Occupational Burnout among Firefighters of Tehran

زمينه و هدف: آتش ­نشانان به دليل فعاليت در محيط­ هاي پرخطر در معرض استرس ­هاي گوناگون قرار دارند كه اين استرس ها مي ­تواند باعث بروز فرسودگي شغلي و اثرات منفي بر كيفيت زندگي آتش نشانان شود. لذا هدف اين پژوهش، بررسي اثربخشي مديريت استرس بر كيفيت زندگي و فرسودگي شغلي آتش ­نشانان تهران بود. روش­ ها: پژوهش حاضر نيمه تجربي با پيش آزمون و پس آزمون و گروه كنترل مي باشد. جامعه آماري تمامي آتش نشان هاي مرد در سازمان آتش نشاني شهر تهران در سال 1395 بودند كه با استفاده از نمونه­ گيري تصادفي ساده تعداد 30 نفر از آنها انتخاب و در دو گروه آزمايش و كنترل جاي گرفتند. گروه آزمايش طي 10 جلسه 90 دقيقه اي تحت مداخله آموزش مديريت استرس قرار گرفت. در حالي كه در اين مدت گروه كنترل هيچ مداخله ­اي را دريافت نكردند. براي جمع آوري داده­ ها از دو مقياس كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني و فرسودگي شغلي ماسلاچ و جكسون استفاده شد. داده ها با استفاده از تحليل كواريانس و با نرم افزار SPSS نسخه 21 تحليل شدند. نتايج:نتايج نشان داد كه بين دو گروه در پيش­ آزمون تفاوت معني­ دار وجود نداشت، اما آموزش مديريت استرس در گروه آزمايش، نمرات مؤلفه­ هاي كيفيت زندگي به طور معني­ داري (0/05>P) افزايش و نمرات فرسودگي شغلي به طور معني­ داري (0/05>P) كاهش داد. نتيجه­ گيري: اين مطالعه نشان داد كه برنامه آموزشي مديريت استرس مي ­تواند موجب افزايش كيفيت زندگي و كاهش فرسودگي شغلي آتش ­نشانان شود. لذا به مديران مراكز آتش نشاني توصيه مي شود كه از اين برنامه براي ارتقاي سلامت روان آتش نشانان استفاده كنند.

Background & Aim: Due to hazardous working conditions, firefighters are exposed to different types of stress which might cause occupational burnout and impact their quality of life. Therefore, the present study was conducted to determine the effectiveness of stress management training on the life quality and occupational burnout among firefighters in Tehran. Methods: Current study is a quasi-experimental study including pre- and post- tests and control group. The statistical population of the study was male firefighters of Tehran Fire Department in 2016. Thirty participants were selected through random sampling and were randomly assigned into the experimental (N=15) and control (N=15) groups. The experimental group underwent ten training sessions of stress management (90 minutes each). The control group did not receive the intervention. Two life quality scales, namely The World Health Organization Quality of Life-BREF ((WHOQOL-BREF) and Maslach Burnout Inventory (MBI-22) were used to gather the data. The data were analyzed based on covariance analysis using SPSS software version 21. Results: The results showed that there was no significant difference between the two groups at pretest, while stress management training of the experimental group significantly increased life quality components (P<0.05) and caused meaningful decrease of occupational burnout scores (P<0.05). Conclusion: The present study showed that stress management training program can increase the life quality and decrease occupational burnout of firefighters. Therefore, managers of Fire Departments are recommended to use this program to improve the mental health of firefighters.