مباني احكام تكليفي و وضعي اسراف آب و ضمان ناشي از آن

اسراف يكي از رذائل اخلاقي در دين اسلام بوده و عقل و عرف بر حرمت و قبح آن صحه گذارده اند. در اين ميان آب به عنوان عنصري حياتي يكي از موادي است كه در دسترس بشر قرار دارد. اسراف زياده روي و تجاوز از اندازه و حدود است و اتلاف نيز به معناي نابود كردن مي باشد. شناخت مفهوم اسراف و همچنين اتلاف در فهم حرمت تكليفي و وضعي كه در بردارنده ضمان است، كمك شاياني خواهد نمود. آيات قرآن با مفهوم شامل حرمت اسراف است. احاديث نيز به دو دسته تقسيم مي شوند كه دربردارنده عباراتي در تقبيح اسراف آب مي باشند. برخي با مفهوم و برخي ديگر با منطوق و صراحت اسراف آب را حرام دانسته اند. در اين ميان قواعد فقهي مورد استفاده در فقه مانند لاضرر و لاحرج و اتلاف و تسبيب مي تواند ضمان را براي فرد مسرف اثبات نمايد. البته ايرادي كه در اين ميان مي تواند متوجه دلائل فوق باشد اينكه اتلاف و تسبيب در مورد مال ديگران مي باشد در حالي كه شامل مال خصوصي نمي شود. نوشته اي مستقل در زمينه مستندات موجود مربوط به حرمت و يا ضمان اسراف آن وجود ندارد بلكه بيشتر احكامي كلي است كه در رسائل عمليه ديده مي شود. نتيجه حاصل از اين نوشتار كوتاه اثبات حرمت تكليفي و ضمان اسراف كننده آب مي باشد. بدين بيان كه شهروندان به بهانه پرداخت بهاي آب مصرفي حق زياده روي نداشته و دولت مي تواند با استناد به مستندات بيان شده فرد را ضامن معرفي كند.