دو روايت از جهانشمولـي حقوق بشر: نگرشي هرمنوتيكي

جهانشمولي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي حقوق بشر محسوب مي‌شود و بحث از نسبت اصول جهانشمول حقوق بشر و زمينه‌هاي جزئي كه اين اصول بر آن تطبيق داده مي‌شود از اهميت فراواني برخوردار است. مقاله حاضر به بحث از مباني فلسفي و هرمنوتيكي جهانشمولي حقوق بشر اختصاص دارد و مي‌كوشد دو قرائت از جهانشمولي را با يكديگر مقايسه كند. تفكيك بين دو رهيافت «تكليف‌گرا» و «غايت‌گرا» هرچند ابتدا در فلسفه اخلاق مطرح شده است، در رويكرد هرمنوتيكي معاصر به عنوان دو نگرش تفسيري متمايز مورد تفسير مجدد قرار گرفته‌اند. نگرش تكليف‌گراي كانت جهانشمولي حقوق بشر را برمبنايي فرماليستي تفسير مي‌كند و طيف گسترده‌اي از روايت‌هاي مدرن از اصول جهاني حقوق بشر متأثر از اين دريافت از جهانشمولي هستند كه با خالي كردن اصول از هرگونه محتواي ارزشي و محلي مي‌كوشد جهانشمولي آن را تضمين كند. مقاله از دريافتي غايت‌گرا از جهانشمولي حقوق بشر دفاع مي‌كند كه برگرفته از هرمنوتيك فلسفي معاصر به ويژه انديشه‌هاي پل ريكور است. اين نگرش مقدمات فلسفي مناسب را براي تعامل ميان جهانشمولي حقوق بشر و محتواي فرهنگي و ارزشي جوامع مختلف فراهم ساخته و دريافتي «پرمايه» از اصول حقوق بشر عرضه مي‌دارد.