عنوان مقاله :
رابطه سواد سلامت و نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده با رفتارهاي خودمراقبتي در بيماران ديابتي نوع دو
عنوان به زبان ديگر :
Association between Health Literacy and Theory of Planned Behavior with Self-Care Behaviors in Type 2 Diabetic Patients
پديد آورندگان :
خاكزادي، هادي دانشگاه علوم پزشكي قزوين - دانشكده بهداشت , مرسدي، هادي دانشگاه علوم پزشكي قزوين - دانشكده بهداشت - گروه بهداشت عمومي , محمدي زيدي، عيسي مركز تحقيقات ايمني محصولات بهداشتي - دانشگاه علوم پزشكي قزوين
كليدواژه :
ديابت نوع 2 , سواد سلامت , خودمراقبتي , رژيم غذايي , نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: خودمراقبتي در بيماران ديابتيك به پيشگيري از عوارض و بهبود كيفيت زندگي آنها كمك قابل توجهي مي‌كند. مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط بين سواد سلامت، سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده (TPB) با خودمراقبتي در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 در شهرستان صومعه‌سرا انجام گرفت.
روش ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي مقطعي بود كه از مهر تا آذرماه 1396 انجام شد. 166 نفر از بيماران ديابتيك داوطلب تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني شهرستان صومعه‌سرا با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي چندمرحله‌اي براي شركت در مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها شامل فرم اطلاعات دموگرافيك، مقياس‌هاي روا و پايايي مرتبط با سازه‌هاي TPB، پرسشنامه سواد سلامت و پرسشنامه خودمراقبتي بودند. داده‌ها با نرم افزارSPSS ويرايش23 و Lisreal ويرايش 8/8 و آزمون‌هاي همبستگي پيرسون و آناليز مسير تحليل شدند.
نتايج: ميانگين سني نمونه‌ها 9/5±57/3 سال و 58/4 % بيماران زن بودند. ميانگين سواد سلامت در زنان به طور معناداري بالاتر از مردان بود (0/021=P) و در بيماران با ميزان تحصيلات بيشتري نيز به طور معناداري بالاتر بود (0/026=P). ميانگين نگرش، هنجارهاي انتزاعي و قصد بين بيماران با سواد سلامت پايين و كافي اختلاف معنادار را نشان داد (0/05< P). بيماران با سواد سلامت پايين و كافي از لحاظ رعايت رژيم غذايي (0/07=P) و فعاليت جسماني (0/017=P) با يكديگر اختلاف معناداري داشتند. متغيرهاي نگرش (0/38=β)، كنترل رفتاري (0/29=β) و هنجارها (0/19=β) به ترتيب مهم‌ترين پيش‌بيني كننده قصد رفتاري بودند(0/05<P).
نتيجه گيري: ارتباط بين سواد سلامت و متغيرهاي روان‌شناختي نگرش، هنجارهاي انتزاعي و كنترل رفتاري درك‌شده با خودمراقبتي در بيماران ديابتي معنادار بود، بنابراين، توجه به متغيرهاي مذكور در طراحي مداخلات آموزشي ضروري به نظر مي‌رسد.
چكيده لاتين :
Background & Aim: Self-care in diabetic patients helps them to prevent complications
of the disease and thus improves their quality of life. The aim of this study was to
determine the relationship between health literacy, TPB constructs and self-care
behaviors in diabetic patients in the city of Somesara.
Methods: This cross-sectional study was conducted from October to December in 2017.
A total of 166 type 2 diabetic patients who referred to health centers in the city of
Somesara participated using random sampling. The data gathering tools were
demographic items, valid and reliable TPB construct’s scales, Health Literacy scale and
Self-care scale. Data were analyzed by SPSS 23, Lisrel 8.8, Pearson correlation
coefficient, and path analysis.
Results: The mean age of the samples was 57.3±9.5 years and 58.4% of patients were
female. The mean health literacy scores in women was significantly higher than men
(P=0.021). It was also higher in patients with higher educational level (P=0.026). The
mean of attitude subjective norms, and intention showed a significant difference
between patients with low and adequate health literacy (P<0.05). Moreover, the state of
dietary intake (P=0.007) and physical activity (P=0.017) was different between patients
with low and adequate health literacy. attitude (β=0.38), behavioral control (β=0.29),
and norms (β=0.19) were significant strong predictors of behavioral intentions
respectively )P<0.05).
Conclusion: The relationship between health literacy, attitude, subjective norms, and
perceived behavioral control with self-care was significant in diabetic patients.
Therefore, attention to these variables in the design of educational interventions seems
necessary.
عنوان نشريه :
فصلنامه دانشگاه علوم پزشكي تربت حيدريه
