بررسي تاثير به كارگيري سامانه هاي سطوح آبگير مديريت شده در افزايش توليدات گياهي (در منطقه تنگ چنار-يزد)

Investigating the Effect of Managed Rainwater Harvesting Systems on Increasing Plant Production, in Tang-e-Chenar, Yazd, Iran

بخش قابل توجهي از اراضي حاشيه شير كوه در شهرستان مهريز استان ­يزد به صورت باغات ديم و آبي و زراعت زير كشت انواع محصولات قرار دارد. ساكنين بومي اين منطقه عمدتاً از طريق دامداري و كشاورزي ديم امرار معاش مي ­كنند. بسياري از درختان مثمر و بومي منطقه به ويژه بادام به صورت ديم بوده و سال­هاي پر باران محصول خوبي توليد مي‌كنند. ولي در سال­هاي كم باران و خشكسالي با مشكل رو به رو هستند. اين تحقيق كه در منطقه تنگ چنار واقع در 35 كيلومتري جنوب غرب، شهرستان يزد انجام شده است. با استفاده از سامانه ­هاي سطوح آبگير و استفاده از تيمارهاي عايق و فيلتر سنگريزه­اي، سه گونه بومي منطقه شامل بادام، سنجد و توت در قالب 72 سامانه مورد ارزيابي قرار گرفت. فاكتورهاي اندازه گيري شده شامل رطوبت اعماق 20 و 50 سانتي‌متري چاله­هاي غرس نهال و پارامترهاي ارتفاع، قطر يقه و قطر تاج پوشش نهال‌ها بوده است. نتايج آناليز آماري داده­ها نشان داد بين تيمارهاي به كارگرفته شده از نظر محتواي رطوبت حجمي پروفيل خاك از نظر آماري اختلاف معنادار وجود دارد و همه تيمارها از اين نظر در يك سطح قرار ندارند. لذا تاثير عايق در سطح 1% و فيلتر 5% معني دار بوده است و ميزان اختلاف درصد رطوبت حجمي خاك در اعماق 20 و 50 سانتي‌متري خاك نيز معني­ دار بوده است. مقايسه انجام شده شاخص­هاي گياهي در بين تيمارهاي موجود نشان مي­دهد نهال سنجد بهترين عملكرد را داشته است. در اين ارتباط استفاده توام از فيلتر سنگريزه ­اي و عايق نايلون، افزايش رطوبت خاك و بهبود پارامترهاي رويشي نهال­هاي كشت شده را به همراه داشته است.

A significant portion of the Shirkouh lands in the Mehriz city encompass irrigated and rainfed orchards. The livelihoods of the people in this area are mainly supported through farming and raising livestock. Many orchard products, especially Amygdalus sp. are rainfed and produce a good crop in rainy years. However, in the drought years, the production faces problems. This research was carried out in the Tang-e-Chenar area, 35 km southwest of Yazd. Three species including Amygdalus sp., Elaeagnus angustifolia and Morus alba were evaluated using 72 Rain Water Harvesting Systems (RWHS) using insulating methods and gravel filters. The measured parameters included moisture content at depths of 20 and 50 cm and canopy cover, stem height and diameter of trees. The results of statistical analysis showed that there is a significant difference between the treatment group and controls in soil moisture content. Therefore, the effect of insulation was significant at 1% significance level and the effect of filtration was significant at 5%. The difference in soil moisture content of the soil at depths of 20 and 50 cm was also significant. The comparison of plant growth indices shows that Elaeagnus angustifolia has the best performance. The use of pebble filters and nylon insulation had the best performance with respect to plant growth.