تدوين برنامه مداخله به‌هنگام مبتني بر كاركردهاي اجرايي و بررسي اثربخشي آن بر بهبود عملكرد عصب شناختي كودكان كم‌توان ذهني آموزش‌پذير

Development Of Early Intervention Program Based On Executive Functions an‎d its effectiveness on improving the neurological function Of Children With Intellectual Disability

مقدمه با توجه به نقش كليدي كاركردهاي اجرايي در موفقيت تحصيلي و اجتماعي كودكان از سويي و آسيب­ ها و نقايص شناختي كودكان با كم­ توان ذهني از سوي ديگر و همچنين با تكيه بر كارآمدي مداخلات بهنگام به عنوان يكي از اصول پذيرفته شده در فرايند آموزش و درمان كودكان با نيازهاي ويژه، هدف اين پژوهش تدوين برنامه مداخله بهنگام مبتني بر كاركردهاي اجرايي و بررسي اثربخشي آن بر عملكرد عصب شناختي كودكان با كم ­تواني ذهني آموزش­ پذير است. روش كار روش اين پژوهش آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس آزمون و پيگيري با گروه كنترل است. جامعه آماري اين پژوهش عبارتند از تمامي كودكان با كم ­توان­ ذهني آموزش ­پذير باهوشبهر 50 تا 70 كه در دوره پيش دبستاني مدارس استثنايي شهر تهران مشغول به تحصيل هستند. از اين ميان تعداد 20 نفر با روش نمونه ­گيري غيرتصادفي هدفمند انتخاب و در دوگروه آزمايش(12نفر ) و گروه كنترل (8 نفر)تقسيم شدند. داده­هاي اين پژوهش كه با استفاده از نسخه نوين هوش ­آزماي تهران- استنفورد- بينه و آزمون عصب روانشناختي كانرز گردآوري شده ­اند با استفاده از آزمون اندازه­ گيري مكرر چند متغيري توسط نرم افزار SPSS تحليل شدند. نتايج يافته­ هاي پژوهش حاكي از آن است برنامه مداخله بهنگام مبتني بر كاركردهاي اجرايي منجر به افزايش معني ­دار توانايي ­هاي عصب ­شناختي توجه، عملكرد حسي حركتي، حافظه و يادگيري و كاركردهاي اجرايي در ميان كودكان كم­ توان ذهني گروه آزمايش شده است. با اين­حال برنامه مذكور منجر به افزايش معني­ دار عملكرد زباني در ميان اين كودكان نشده است. نتيجه گيري با توجه به يافته ­هاي اين پژوهش، پيشنهاد مي ­شود، كاركردهاي اجرايي با توجه به اهميت بسيار زيادي كه در عملكرد شناختي و اجتماعي كودكان كم توان ذهني ايفا مي­ كنند، به عنوان ستون و محور مداخلات بهنگام در نظر گرفته شوند.

Introduction: Considering the key role of executive functions in children's academic and social success, and the cognitive impairments of children with intellectual disabilities, as well as relying on the efficacy of early intervention as one of the accepted principles in the process of education and treatment of children with special needs, The purpose of this study was to develop a early intervention program based on executive functions and to evaluate its effectiveness on the neuropsychological performance improvement of children with intellectual disabilities Methods: The method of this research is experimental with pre-test, posttest and follow-up with the control group. The statistical population of this study is all children with a low educational level of 50 to 70 students who are studying in the pre-school period of exceptional schools in Tehran. Among them, 20 subjects were selected by non-random sampling method and divided into two groups (n = 12) and control (n = 8). The data of this study, which were collected using the neuropsychological Conner's questionnaire test, were using SPSS software for analyzed MANCOVER repeated measures test. Results: The findings of the present study indicate that a early intervention program based on executive functions has led to a significant increase in neurological cognitive abilities, motor sensory function, memory and learning, and executive functions among the children with intellectual disabilities. However, the program did not lead to a significant increase in language performance among these children. Conclusion: According to the findings, it is suggested that executive functions should be considered as a pillar and axis of early interventions, given the great importance they play in the cognitive and social functioning of children with intellectual disabilities.