تاريخ گذاري يك رخداد: پيدايشِ شهر «سلميه» در منابع اسماعيلي و غيراسماعيلي

فتح سلميه در راستاي فتوحات شام در دوران عمر بن خطاب صورت گرفت و اين شهر يكي از توابع حمص بوده است. با وجود اين، ساكنان اين شهر تا دوره عباسي همواره بر دين مسيحيت بوده اند، لذا مي توان گفت كه آغاز تاريخ اسلاميِ شهر سلميه در دوره عباسيان بوده است. در اين زمينه گزارش هاي مختلفي در منابع تاريخي و جغرافيايي كهن مانند تاريخ يعقوبي، تاريخ طبري و الأغاني اصفهاني ثبت شده است كه اغلب كوتاه و بدون تفصيل است. در اين ميان، گزارش كتاب استتارالامام به عنوان يك منبع تاريخ نگارانه اسماعيلي و معجم‌البلدان ياقوت حموي راجع به تاريخ پيدايش شهر سلميه حائز اهميّت است. در اين مقاله تلاش مي شود با بررسي تطبيقي گزارش استتارالامام با معجم‌البلدان به بازسازي تاريخ پيدايش اين شهر پرداخته شود. نتايج اين پژوهش ضمن ردّ مدعاي هر دو منبع فوق‌الذكر، از طريق تطبيق انتقاديِ گزارش هاي اين دو منبع با يكديگر و نيز گزارش هاي ديگر منابعِ معاصر و متأخر، و همچنين با كاربستِ روشي تبارشناسانه ظهور سلميه را به‌عنوان يك شهر اسلامي به دست عبدالله بن صالح بن علي در دهه 150 هجري قمري و مصادف با دوران خلافت منصور عباسي مي داند. روش پژوهش در اين مقاله، تاريخي تحليلي و گردآوري داده ها متكي بر شيوه كتابخانه اي است.