تأثير ساختار مطلقۀ شبه‌مدرن دولت پهلوي بر پيدايش بحران محيط زيستي در ايران (مطالعۀ موردي: آلودگي هوا)

مفهوم «حفاظت محيط‌زيست» مفهومي مدرن به حساب مي‌آيد كه با توجه به زادگاهش غرب داراي مبادي و مباني معرفتي و فكري خاصي است كه آن را به مثابه مسأله‌اي اجتماعي و برآمده از جنبش‌هاي اجتماعي معرفي مي‌كند. مفهومي كه در بطن خود ضمن توجه به احقاق حق گروه‌هاي به حاشه رانده شده، در پي القاي تفكري است كثرت‌گرا كه طيف‌هاي مختلف فكري و سياسي را در خود جاي مي‌دهد. اين مفهوم، مفهومي است برآمده از فرايندهاي دمكراتيك. اما در ايران به دليل وجود دولت مطلقه‌ي شبهمدرن پهلوي جريان توسعه به صورت آمرانه و آن هم به نحوي گزينشي، دلبخواهي و كاريكاتوروار پيش مي‌رفت. اين پژوهش با بررسي اجمالي زمينههاي شكل‌گيري مفهوم حفاظت محيط‌زيست در غرب، ضمن نگاهي به ساختار مطلقه و شبهمدرن دولت پهلوي نشان مي‌دهد كه تجددسازي آمرانه و گزينشي از يكسو منجر به اولويت توليد صنعتي و كشاورزي بر حفاظت محيط‌زيست شد، و از سوي ديگر مانع از حضور مردم در امر حفاظت محيط‌زيست ‌گرديد و همين عوامل در كنار عدم توازن در بخش‌هاي مختلف توسعه، سبب پيدايش مسائل محيط‌زيستي از جمله آلودگي هوابه عنوان مطالعه موردي اين پژوهش شد.