شناسايي و دسته‌بندي الگوهاي ذهني معماران در قضاوت زيبايي‌شناسانه نماي ساختمان‌هاي مسكوني آپارتماني با كاربست تحليل عامل Q

نماي ساختمان به‌عنوان بخش مهمي از منظر خرد، تأثير بسياري بر ادراك زيبايي‌شناسانه افراد از محيط شهري دارد. اين امر لزوم توجه پايه‌اي به آن در فرآيند خلق اثر معماري را يادآور مي‌شود. هريك از اين نماها توسط معماران و طراحاني با الگوي ذهني متفاوت طراحي شده و حاصل آن، شكل‌گيري جلوه بصري و هويت كنوني شهر است. به دنبال اين موضوع، پژوهش حاضر با هدف شناسايي و دسته‌بندي ويژگي‌هاي فرمي (كالبدي) موثر بر ادراك زيبايي‌شناسانه نماي ساختمان‌هاي مسكوني آپارتماني و تعيين الگوهاي ذهني غالب در ميان متخصصين حوزه معماري در خصوص ارزيابي زيبايي‌شناسانه نما انجام گرفته‌است. روش پژوهش بر حسب هدف بنيادي، به لحاظ ماهيت پژوهش اكتشافي و از حيث گردآوري داده‌ها، توصيفي پيمايشي است و به‌طور كل داراي روش پژوهش آميخته است كه از الگوواره پراگماتيسم اخذ مي‌گردد. شناسايي عوامل موثر بر زيبايي‌شناسي نما، در سه بخش 1 تحليل محتواي اسنادي، 2پيمايش دلفي طي دو مرحله و 3 تحليل نشانه‌شناختي با بهره‌گيري از ابزار دستور زبان منظر انجام گرفته‌است. در پيمايش دلفي، از ميان متخصصين فعال در حوزه آموزش و طراحي معماري، تعداد 12 نفر به شيوه نمونه‌گيري گلوله برفي انتخاب گرديد كه اين حجم نمونه از طريق اشباع نظري در دستيابي به عوامل به‌دست آمده‌است. در گام پيمايش، جهت دست‌يابي به الگوهاي ذهني افراد متخصص، در نهايت پرسشنامه حاصل از 3 بخش طرح شده در ميان ۲۰ نفر از آنان توزيع گرديد. با انجام تحليل عامل كيو به‌عنوان روشي براي تشخيص و گزارش الگوهاي ذهني افراد كه با استفاده از نرم افزار SPSS 22 انجام يافت، مشخص گرديد كه در ميان متخصصين چهار الگوي ذهني غالب شامل ديدگاه جزنگر (جزئيات كاربردي)، جزنگر (جزئيات تزئيني)، كل‌گرا (ساختارمحور) و كل‌گرا (قاعده‌ محور) در هنگام قضاوت زيبايي‌شناسانه نما وجود دارد. كاربست اين الگوها كه مي‌توان آنها را مولدهاي ثانويه حاصل از آموزش (اعم از دانشگاهي و محيطي) و شخصيت افراد دانست، مي‌تواند عوامل پردازشگر نهايي در فرايند طراحي و دستيابي به محصول معماري و ارزيابي زيبايي‌شناسانه آن باشد.