فرآيند فرديت در «حكايت مرد بغدادي» در مثنوي مولانا و «كيمياگر» اثر پائولو كوئيلو

يكي از روش هاي مطالعه و پژوهش در متون ادبي كلاسيك به كارگيري نظريات جديد در خوانش اين متون است. بـه اين مطالعات كه با استفاده از نظريات مطرح در علومي نظير جامعه شناسي، روان شناسي، اسطوره شناسي و مردم شناسي انجام مي شود، مطالعه بيروني ادبيات مي گويند. در اين مقاله «حكايت مرد بغدادي» از دفتر ششم مثنوي و رمان كيمياگر اثر پائولو كوئيلو به عنوان نمونه بازنويسي شده «حكايت مرد بغدادي» را با استفاده از نظريه فرآيند فرديـت در مكتـب روان شنـاسي تحليلي كارل گوستاو يونگ (1961 1875) تحليل كرده ايم. يونگ يكي از نظريه پردازان نقد روانكاوي است. فرآيند فرديت از مهم ترين نظريه هاي وي در مكتب روان شناسي تحليلي است. يونگ در نظريه خود توجه ويژه اي به ناخودآگاه جمعي دارد و كهن الگوهايي را در مكتب خود توصيف مي كند. هدف نگارندگان اين پژوهش خوانش حكايت مثنوي و رمان كيمياگر براساس فرآيند فرديت با روش تحليلي است. در پايان اين خوانش توانستيم فرآيند فرديت و كهن الگوهاي آن از جمله من، سايه، خود، نقاب، پير دانا و آنيما را با عناصر آنها تطبيق دهيم و در پايان به اين نتيجه رسيديم كه سفر قهرمان در هر دو داستان براي به دست آوردن گنجي نادر، كاملاً با سفر دروني فرد با هدف خويشتن يابي و رسيدن به وحدت و يكپارچگي لايه هاي روان مطابق است و هر دو قهرمان در مصر با عسس و راهزن (كه نمادي از خود است) روبه رو مي شوند و در نهايت در خانه و كليساي ديار خود به گنج اصيل (كه نمادي از خويشتنِ خويش است) دست مي يابند.