الگو‌سازي حباب‌هاي سوداگرانه بازار سهام تهران با در نظر گرفتن پويايي‌هاي رواني و اجتماعي

بازار سهام يكي از مهم‌ترين بازارهاي مالي هر اقتصادي به‌حساب مي‌آيد و لذا فهم هرچه بيشتر آن براي سياست‌گذاري‌ها لازم است. بسياري از مطالعاتي كه در مورد حباب بازار سهام تهران انجام‌گرفته‌اند با استفاده از روش‌هاي اقتصادِ متعارف بوده‌اند، و لذا هيچ‌كدام اقدام به الگوسازي نظري نكرده‌اند. اين پژوهش از رهيافتِ اقتصاد محاسباتي مبتني بر عامل براي الگو‌سازي استفاده كرده است. نتايج نشان مي‌دهند كه وجود نااطميناني در مورد تغييرات آتي قيمت از يك‌سو و انتظارات ناهمگن و پويايي‌هاي رواني و اجتماعي معامله‌گران از سوي ديگر، مي‌تواند شكل‌گيري حباب سوداگرانه در بازار سهام تهران را توضيح بدهد. الگوي طراحي شده در اين پژوهش با توجه به‌سادگي و پايه‌اي بودن، مي‌تواند به‌عنوان زيربنايي محكم براي كارهاي پيچيده‌تر در الگو‌سازي مبتني بر عاملِ بازارهاي مختلف استفاده شود. در اين پژوهش الگو‌سازي تجربي براي شاخص كل بازار سهام در دوره 1392-1395 انجام‌گرفته است. ازجمله نتايج تجربي، افزايش سرعت يادگيري معامله‌گران از شهريور1392 تا بهار 1395 است.