زمان يا مكان؟ كدام يك در بهره برداري از صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي اثرگذارترند؟

مطالعات اوليه در زمينه ايجاد بنگاه هاي اقتصادي بيشترين اثر را به مشخصات متقاضيان و محيط اطراف آن نسبت مي دهند. در طي دهه گذشته به نقش برتري هاي مكاني و زمان بر شكل گيري واحدهاي اقتصادي جديد توجه مي شود. هدف از اين مطالعه مقايسه سهم مكان استقرار و زمان احداث بر بهره برداري از صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي استان مازندران مي باشد. اطلاعات مربوط به 2572 واحد طي دوره 1345 تا 1394 از سازمان جهاد كشاورزي استان مازندران گردآوري و از الگوي لوجيت دوسطحي براي رسيدن به اهداف مطالعه استفاده شده است. نتايج برآورد الگوي لوجيت دوسطحي براساس زمان شروع احداث حاكي از اثرگذار بودن اين عوامل در بهره برداري از صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي است. ميزان ضريب تفكيك واريانس نشان داد تقسيم بندي صنايع تبديلي و تكميلي استان مازندران براساس زمان شروع احداث به طور متوسط 37/28 درصد از پراكندگي موجود در مشاهدات را كه توسط متغيرهاي مستقل مدل توضيح داده نشده است، را تعيين مي كنند. در حالي‌كه سهم مكان استقرار در استان مازندران به طور متوسط 2/1 درصد در مطالعات ذكر شده است. ميزان اثرگذاري زمان شروع احداث بين 19 تا 40 درصد بر بهره برداري از صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي استان مازندران متغير است. لذا براي بهره برداري از واحدهاي نيمه كاره موجود و احداث واحدهاي جديد در استان مازندران لازم است تا موارد مربوط به عامل زمان (نرخ تورم، نرخ ارز، ميزان تسهيلات ارائه شده، نرخ تسهيلات و قوانين و مقررات وضع شده) بهبود يابند و عدالت اقتصادي در تمام سال ها اجرا گردد.