الگوي ساختاري– تفسيري عوامل مؤثر بر توسعه پايدار تعاوني هاي توليدي كشاورزي (مطالعه موردي: استان آذربايجان شرقي)

تعاوني‌هاي كشاورزي اهرمي مناسب براي توسعه‌ اقتصادي، اجتماعي و ابزاري براي گردآوري نيروها و منابع توسعه به شمار مي‌آيند. در اين راستا هدف كلي پژوهش حاضر تدوين مدلي ساختاري– تفسيري جهت تحليل عوامل موثر بر توسعه پايدار تعاوني هاي توليدي كشاورزي است. بدين منظور جامعه آماري تحقيق مديران، كارشناسان و خبرگان مربوط به امور تعاوني هاي توليدي كشاورزي و مديران عامل شركت هاي تعاوني بوده و براي تعيين حجم نمونه از روش نمونه گيري هدفمند استفاده‌شده است. همچنين پايايي پرسشنامه با استفاده از آلفاي كرونباخ (971/0) و روايي آن با اخذ ديدگاه هاي كارشناسان و خبرگان تائيد گرديد. در نهايت جهت تحليل يافته هاي تحقيق و ارائه الگوي توسعه پايدار تعاوني هاي توليدي كشاورزي نيز از رويكرد معادلات تفسيري (ISM) استفاده‌شده است. بر اساس يافته هاي حاصل از تحليل اطلاعات و شناسايي عوامل مؤثر در توسعه تعاوني ها (عوامل اقتصادي، اجتماعي– فرهنگي، زيست محيطي، حقوقي، آموزشي، مديريتي، بازاريابي، زيرساختي– نهادي، شخصيتي– فردي و خوشه‌بندي)، متغيرها در 5 سطح مختلف طبقه بندي شدند و با توجه به روابط، گراف ISM ترسيم شد. پس از تحليل MICMAC متغيرها در سه گروه متغيرهاي نفوذي، خودمختار و وابسته قرار گرفتند. از آنجايي كه با توجه به نتايج، عوامل اقتصادي، زيرساختي – نهادي و زيست محيطي از اساسي ترين و زيربنايي ترين عوامل در توسعه پايدار تعاوني هاي توليدي كشاورزي در استان آذربايجان شرقي مي باشند، لذا پيشنهاد مي شود اقدامات راهبردي لازم براي بهبود وضعيت موجود عوامل انجام گردد. دولت نيز بايد با نقش نظارتي و برنامه ريزي، شرايط و امكانات لازم را در اين راستا فراهم نمايد. همچنين تعيين روابط بين متغيرها و درجه نفوذ و وابستگي آنها مي تواند به درك بهتر موضوع و اتخاذ تصميمات مناسب براي مديران و سياستگذاران منجر گردد.