تحليل فضايي آسيب‌پذيري سازه‌اي- كالبدي كاربري مسكوني با رويكرد پدافند غيرعامل و با استفاده از سيستم GIS (محدوده: منطقه 6 شهر اهواز)

رعايت اصول پدافند غيرعامل در شهرسازي به ويژه بافت‌هاي مسكوني نه فقط به سبب كاهش تلفات و هزينه‌هاي ناشي از وقوع هرگونه مخاطره جنگي بلكه به سبب حفظ اقتدار ملي و خنثي نمودن هرگونه توطئه از ناحيه دشمنان امري الزامي است. در اين راستا، پايش و ارزيابي نظام كالبدي فضايي به جهت آسيب‌پذيري با تكيه بر اصول پدافند غيرعامل مي‌تواند ضمن شناسايي كاستي‌هاي موجود به تعيين اولويت‌ها و ارائه راه كارهايي در اين زمينه مؤثر باشد. در حال حاضر، سازه هاي ناايمن و فرسوده و همچنين، هم جواري نامناسب بسياري از كاربري ها با كاربري مسكوني ميزان آسيب پذيري را به‌شدت افزايش مي‌دهد. بر اين اساس، هدف اصلي تحقيق حاضر بررسي تحليل فضايي آسيب پذيري سازه اي كالبدي كاربري مسكوني از نظر پدافند غيرعامل در منطقه 6 شهر اهواز است. نظام چندنقشي كلان شهر اهواز در كنار موقعيت ژئواستراتژيك، ژئواكونوميك، ژئوكالچر و بافت اجتماعي و فرهنگي اين شهر، ضرورت بررسي اين پژوهش را تشكيل مي‌دهد. پژوهش به لحاظ هدف كاربردي و به لحاظ فرآيند توصيفي تحليلي و با تكيه بر مطالعات كتابخانه اي و بررسي هاي ميداني انجام گرفته است. بر اين اساس، ابتدا شاخص هاي تعيين‌كننده كيفيت دسترسي ساكنان مناطق مسكوني به عوامل حياتي در زمان بحران استخراج شد و با توجه به ضريب متفاوت هريك از شاخص هاي منتخب، از روش وزن بخشي چندمتغيره براي وزن دهي به شاخص ها استفاده گرديد و در نهايت، با استفاده از سامانه سيستم اطلاعات جغرافيايي (Arc Gis) و از طريق توابع همپوشاني فازي (Fuzzy)، لايه نهايي كيفيت دسترسي تهيه و در گام آخر با استفاده از آمار فضايي چگونگي پراكنش پهنه هاي آسيب پذير مشخص شد. نتايج حاصل از تحليل فضايي نشان مي دهد كه از بين 553 هكتار كاربري مسكوني حدود 48.5 % داراي آسيب پذيري متوسط به بالا بوده و بيشترين تمركز آن‌ها در بخش هاي شرق و حواشي منطقه 6 شهر اهواز است. چنين واقعيتي از يكسو ضرورت تدوين دستور كار جامع جهت اقدام جدي درخصوص ايمن‌سازي مساكن شهري در محدوده مورد بررسي و از سوي ديگر، اولويت‌ها و راه بردهاي چنين برنامه‌اي را طلب مي‌كند كه در انتهاي اين مقاله بدان پرداخته شد. همچنين، نتايج حاصل از اين بررسي موكد دقت استفاده از توابع فازي در سيستم اطلاعات جغرافيايي به منظور تحليل آسيب پذيري بافت هاي شهري است.